Tốc độ đô thị hóa nhanh là nguyên nhân cơ bản khiến Việt Nam đứng trước sự mất cân đối nghiêm trọng giữa cung và cầu về năng lượng. Trong khi đó, tiết kiệm năng lượng trong các công trình xây dựng đến nay hầu như chưa được quan tâm.
Theo ông Nguyễn Hữu Dũng, ĐH Kiến trúc Hà Nội, ở nước ta, năng lượng tiêu thụ cho khu vực các tòa nhà cao tầng từ năm 1994 đã chiếm khoảng từ 23 tới 24% trên tổng số năng lượng tiêu dùng. Tỷ lệ này tăng lên rất nhanh trong thời gian gần đây khi các đô thị phát triển mạnh và nguồn vốn đầu tư nước ngoài gia tăng đáng kể.
Hà Nội và TP HCM có hàng trăm dự án các khu đô thị mới, nhiều công trình nhà ở, căn hộ cao tầng được xây dựng nhưng các chủ đầu tư chưa quan tâm đến những biện pháp để tiết kiệm năng lượng, hiệu quả kinh tế và xã hội của các biện pháp này. Nhiều công trình khách sạn cao tầng, cao ốc văn phòng và trung tâm thương mại có diện tích sàn sử dụng trên 10.000 m2 và tiêu thụ điện năng lớn hơn 2 triệu Kwh mỗi năm. Đa số các công trình công cộng như các tòa nhà hành chính, trường học, bệnh viện... được xây dựng trước đây dựa trên tiêu chuẩn thiết kế thấp, thiết bị lạc hậu, hiệu suất năng lượng chưa cao.
Theo kết quả điều tra tổng quan tiềm năng tiết kiệm năng lượng do Bộ Khoa học và Công nghệ phối hợp với trường ĐH Kiến trúc Hà Nội thực hiện, những bất hợp lý trong các giải pháp thiết kế công trình, đặc biệt là phần vỏ công trình kém hiệu quả cách nhiệt và lắp đặt thiết bị đã làm thất thoát nguồn năng lượng sử dụng trong công trình xây dựng từ 20 đến 30%.
Thị trường vật liệu xây dựng tại các đô thị Việt Nam hiện thiếu hụt các loại vật liệu thân thiện với môi trường, vấn đề hiệu suất năng lượng và những quy định cụ thể trong thẩm định cấp giấy phép xây dựng cho các loại công trình chưa được quan tâm. Cho đến nay Việt Nam chưa ban hành bộ luật và văn bản dưới luật để bảo tồn và tiết kiệm năng lượng.
Kiến trúc sư Nguyễn Tấn Vạn, Chủ tịch Hội Kiến trúc sư Việt Nam, cho biết, trên thế giới mặc nhiên coi việc sử dụng vật liệu thân thiện với môi trường để xây dựng “kiến trúc xanh” là điều bắt buộc. Các chế tài cho việc ô nhiễm môi trường và lãng phí năng lượng cũng rất chặt chẽ. Hiện tại, chúng ta chưa khích lệ được tiêu dùng, đầu tư công nghệ chưa tương xứng dẫn đến năng suất thấp, chủng loại không phong phú dẫn đến giá bán cao, người tiêu dùng không chấp nhận.
Ông Ngô Thám, ĐH Kiến trúc Hà Nội, cho rằng việc thiếu nhận thức về các sản phẩm và thực hành xây dựng hiệu suất năng lượng cao là một chướng ngại lớn đối với việc xúc tiến các công trình có hiệu suất năng lượng. Sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả là vấn đề cấp bách, rất cần có chính sách hỗ trợ, ưu đãi đầu tư và về thuế của Nhà nước. Các chuyên gia ngành xây dựng cho rằng cần nhanh chóng ban hành các tiêu chuẩn thiết kế, xây dựng các công trình nhà ở và thương mại trong đó có những điều khoản quy định vấn đề về cách nhiệt cho lớp vỏ công trình, hiệu suất năng lượng... Nếu áp dụng tốt từ khâu thiết kế thi công đến vận hành công trình, chúng ta có thể tiết kiệm từ 15 tới 30% nhu cầu tiêu dùng về điện năng trong các khu vực các tòa nhà.
(Theo TBKTVN)
