Dựa trên Đồ án quy hoạch chung của Tp.HCM đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt lần lượt vào các năm 1993, 1998, 2010 và dự kiến điều chỉnh, phê duyệt vào năm 2016 để phù hợp với tình hình phát triển chung của thành phố.
Đặc biệt, việc rà soát lại các đồ án quy hoạch sau 5 năm theo đúng tinh thần Luật Quy hoạch để phù hợp với thực tế.
Tp.HCM đã xác định những hướng phát triển chính là phía Nam, Đông Nam tiến ra biển gắn với khu Nhà Bè, Bình Chánh, Cần Giờ (Tp.HCM), Nhơn Trạch - Long Thành (Đồng Nai).
Đây là những địa bàn có nhiều lợi thế đất đai rộng nhưng hạ tầng đô thị còn thiếu. Thực tế hướng phát triển này đã được TP tính từ rất sớm.
Có thể điểm qua như Cần Giờ đang có dự án khu đô thị du lịch sinh thái lấn biển với quy mô hơn 850ha. Trong khi đó tại Nhà Bè, dự án khu đô thị - công nghiệp cảng Hiệp Phước với 2.000ha cũng đang trong giai đoạn chuẩn bị đầu tư, dự báo sẽ trở thành khu vực gắn giữa phát triển du lịch với phát triển đô thị của Tp.HCM.
Với ưu điểm là hạ tầng tốt, gần trung tâm, thuận lợi cho cảng biển nên dù không được xác định là hướng chính để phát triển nhưng khu vực này được khá nhiều nhà đầu tư chú ý và thu hút khá đông dân cư đến sinh sống. Khi khu vực này phát triển cũng kéo theo các vùng đất khác của Long An phát triển theo, cùng với đó là hàng loạt khu công nghiệp, cụm dân cư đang được hình thành. Đây cũng được đánh giá là vùng đất có nhiều tiềm năng trong tương lai.
Tuy vậy vấn đề được đặt ra gần đây cho các nhà quản lý, nhà làm chính sách, quy hoạch đó chính là tình trạng ngập nước của thành phố sau những cơn mưa lớn, hay tình trạng kẹt xe kéo dài trên những tuyến đường cửa ngõ từ phía Nam vào thành phố dù khu vực này cư dân về ở chưa nhiều.
Theo chuyên gia đô thị học, TS. Nguyễn Minh Hòa, khu Nam là vùng trũng, theo nguyên lý đây là khu vực chứa, thoát nước. Do đó, một phần không gian thoát nước sẽ bị lấp khi tiến hành phát triển đô thị tại khu vực này.
Vì vậy nếu không xử lý tốt vấn đề hồ điều tiết, hệ thống thoát nước sẽ khiến tình trạng ngập úng của TP thêm trầm trọng.
Tp.HCM đang chuyển hướng phát triển sang khu vực Tây Bắc
Trong khi đó, một trong những định hướng phát triển của Tp.HCM trong tương lai là khu đô thị vệ tinh Tây Bắc. Tuy nhiên do hạn chế về kết nối hạ tầng nên nhiều năm qua việc phát triển thị theo hướng Tây Bắc vẫn chưa được như mong đợi
Hướng phát triển Bắc, Tây Bắc gắn với Củ Chi, Hóc Môn, dọc Quốc lộ 22 - trục xuyên Á nối với tỉnh Tây Ninh và Campuchia.
Ngoài ra, địa bàn này có vị trí rất thuận lợi và dễ dàng tiếp cận với Bình Dương, Tây Ninh, Long An cũng như các tỉnh khác của miền Đông và miền Tây.
Trong tương lai, khu đô thị Tây Bắc Củ Chi với diện tích khoảng 6.000ha và một số khu đô thị tại quận 12, huyện Hóc Môn phát triển sẽ tạo động lực, kéo vùng này phát triển.
Cũng có nhiều ý kiến cho rằng nên đưa dân lên ở vùng cao thay vì phát triển công nghiệp vì chất thải dồn xuống vùng trũng - khu Đông, khu Nam - cho dân hứng.
Những động thái gần đây cho thấy thành phố đã tậ trung phát triển đô thị vùng cao thay cho vùng trũng đó là điều chỉnh hàng loạt đồ án phân khu tỷ lệ 1/2.000 vừa được Sở Quy hoạch - Kiến trúc (QH-KT) TP phê duyệt.
Cụ thể, tại các quyết định 3045/ QĐ-SQHKT, 288/QĐ-SQHKT, 287/QĐ-SQHKT, 289, 3046… đã tập trung phát triển, hình thành nơi đây thành các khu đô thị sinh thái, trung tâm tài chính, hệ thống giáo dục…
Theo ông Nguyễn Hoài Nam, Phó Giám đốc Sở QH-KT, cho biết trong năm 2016 thành phố sẽ tập trung phát triển hạ tầng khu vực này, những dự án chờ vốn sẽ được ghi vốn để triển khai.
Động thái mới nhất cho thấy kết nối giao thông vào khu vực Tây Bắc đó là Công ty CP Đầu tư IDICO quyết định đầu tư gần 1.900 tỷ đồng để mở rộng Quốc lộ 1A đoạn từ An Lạc (Bình Chánh) đến An Sương (quận 12).
Theo dự báo, đến năm 2025 Tp.HCM có khoảng 10 triệu dân và sẽ là một siêu đô thị năng động tầm cỡ thế giới. Phát triển không gian đô thị có tính đến việc kết nối với các đô thị lân cận, sự phát triển của vùng... đã làm diện mạo đô thị thay đổi nhiều theo hướng ngày càng hiện đại.
Quy hoạch mở rộng phát triển thành phố theo 4 hướng, xây dựng các khu đô thị vệ tinh như trên được xem là vừa hợp lý, vừa linh hoạt, chắc chắn sẽ giải quyết được tình trạng quá tải về dân số; đồng thời đáp ứng nhu cầu phát triển Tp.HCM thành một siêu đô thị hiện đại ngang tầm khu vực cũng như thế giới.
