Lăng mộ của cha con Hoàng Cao Khải, Hoàng Trọng Phu (phường Trung Liệt, quận Đống Đa, Hà Nội) không chỉ bị biến dạng, đổ vỡ mà còn bất đắc dĩ trở thành nơi sinh sống, làm việc của một số người dân. Họ sống thoải mái, vô tư như thể “nhà” đã được cấp sổ đỏ.
Khu đặt mộ đá của Hoàng Trọng Phu đã được một gia đình ngăn thành phòng ngủ. Mộ to lù lù giữa phòng tuy đã được phủ tấm vải, nhưng vẫn rõ hình hài.
Khu thờ tự với bia đá, bát hương của Hoàng Trọng Phu cũng được ngăn tạm với xung quanh bằng cánh cửa gỗ mỏng để tạo thành một phòng ngủ khác. Vậy là chỉ một phần của lăng Hoàng Trọng Phu đã được "sáng tạo" thành một căn hộ 2 phòng ngủ, 1 phòng khách và có hẳn 1 chỗ nấu nướng.
Bà Nguyễn Thị Tiện sống trong lăng đá Hoàng Trọng Phu quả quyết mộ ở trong buồng ngủ là mộ giả chứ làm gì có mộ thật. Chúng tôi ở đây bao nhiêu năm nên quen rồi, có thấy ma quỷ gì đâu. Tuy nhiên vào đêm khuya thanh vắng đôi lúc cũng thấy ghê ghê người.
Lăng Hoàng Cao Khải giờ đã biến thành trụ sở tuần tra nhân dân cụm 9 phường Trung Liệt, quận Đống Đa, Hà Nội.
Bên trong lăng, bàn làm việc của tổ tuần tra an ninh được đặt ở giữa. Sát khu bàn làm việc là 2 ngôi mộ đá đồ sộ của Hoàng Cao Khải và người vợ Phạm Thị Tố. Ngay chính diện là di ảnh và ban thờ đại gia đình Hoàng Cao Khải.
Một thành viên trong tổ bảo vệ cho biết, nếu không đặt tổ tuần tra an ninh ở đây thì cái lăng đá của ông quan họ Hoàng này đã bị phá nát từ lâu rồi.
Cũng theo vị này, nhằm làm giảm đi nỗi ghê sợ và tạo ra vẻ mỹ quan, tổ bảo vệ đã lấy 2 tấm ván gỗ khổ lớn che toàn bộ mộ đá phía mặt hướng ra khu bàn làm việc.
Toàn bộ không gian xung quanh lăng hai cha con Hoàng Cao Khải là chợ, chỗ gửi xe…Khu quần thể lăng đá của cha con ông quan họ Hoàng đã được công nhận là di tích cấp Quốc gia từ năm 1962, nhưng dường như chẳng còn mấy ai quan tâm đến điều đó.
Bà Trần Thị Thu Hòa - cán bộ phụ trách địa chính phường Trung Liệt cho biết: Hiện nay trong lăng Hoàng Trọng Phu có 3 hộ với 12 nhân khẩu đang sinh sống. Năm 2010, TP Hà Nội cùng với Quận Đống Đa đã có phương án chuyển 3 hộ gia đình này đến nơi tái định cư mới với việc đền bù cho các hộ những căn chung cư nhỏ.
Phường cùng cơ quan cấp trên đã tiến hành đến các hộ dân rà soát, kiểm kê nhân khẩu, tài sản… Nhưng từ đó đến nay vẫn chưa có động thái gì, và Phường cũng chưa biết khu tái định cư đó ở đâu để các hộ dân đang sống trong lăng Hoàng Trọng Phu được chuyển đi.
Khu lăng mộ Hoàng Cao Khải (còn gọi là ấp Thái Hà) được xây dựng năm 1893 bởi tổng đốc Hoàng Cao Khải (1850 - 1933). Ông là một đại thần dưới triều vua Thành Thái nhà Nguyễn và cũng là một nhà văn, nhà sử học của Việt Nam.
Khu lăng mộ là một quần thể di tích gồm dinh thự, đền thờ, lăng mộ… với trình độ kiến trúc tinh xảo trong nghệ thuật điêu khắc đá của người Việt. Năm 1962, di tích đã được Bộ Văn hóa (nay là Bộ Văn hóa - Thể thao và Du lịch) xếp hạng là di tích lịch sử văn hóa. Nhưng do việc quản lý không khoa học, thiếu sự quan tâm của các ngành chức năng nên suốt thời gian dài, di tích gần như bị lãng quên.
(Theo Kienthuc)
