Chính sách này đã mở ra nhiều cơ hội sở hữu nhà cho người nghèo, khó khăn về nhà ở. Tuy nhiên theo nhiều chuyên gia nhận định vẫn còn có sự lệch pha về cung - cầu tại các đô thị lớn, nguồn cung NƠXH còn thiếu so với nhu cầu thực tế.
Theo dự báo đến năm 2020, cả nước cần khoảng 1 triệu căn hộ dành cho người thu nhập thấp. Tuy nhiên đến nay chỉ mới đáp ứng được hơn 10 nghìn căn/năm.
Nguyên nhân dẫn đến nguồn cung NƠXH đang thiếu hụt so với nhu cầu rất lớn hiện nay được đại diện Phòng Phát triển nhà, Sở Xây dựng Hà Nội lý giải do cơ chế, chính sách vẫn chưa khuyến khích doanh nghiệp “ưu ái” với loại hình nhà ở này.
Bên cạnh việc được vay vốn ưu đãi, miễn giảm thuế thu nhập doanh nghiệp, thuế sử dụng đất..., thì việc hoàn thiện các thủ tục, quy trình còn phức tạp, tốn nhiều thời gian.
Giải quyết tốt vấn đề quỹ đất khi tăng nguồn cung nhà ở xã hội (ảnh minh họa)
Thêm vào đó với cách tính hiện tại, doanh nghiệp đầu tư vào NƠXH chỉ được hưởng 10% lợi nhuận, con số này thấp hơn so với việc phát triển nhà ở thương mại, trong khi đó chủ đầu tư không thể giảm giá dự án xuống thấp vì nếu càng giảm giá thành xuống, 10% lợi nhuận định mức càng thấp.
Một nguyên nhân khác khiến nguồn cung phân khúc nhà ở này không đủ cầu chính là vấn đề quỹ đất. Tình trạng thiếu hụt nhà ở dành cho người nghèo sẽ còn kéo dài nếu như không giải quyết tốt vấn đề trên.
Ngoài việc sử dụng hiệu quả quỹ đất, cũng cần nghiên cứu thay đổi phương thức đầu tư phát triển NƠXH theo cơ chế thị trường khi mà nhu cầu về nhà ở cho người thu nhập thấp (TNT), người nghèo tại các đô thị đang rất bức thiết.
Hơn nữa dù đã có quy định những dự án phát triển nhà ở thương mại diện tích hơn 10ha phải dành 20% quỹ đất làm NƠXH, song do cơ quan chức năng quản lý chưa chặt chẽ nên chủ đầu tư dự án vẫn tìm mọi cách trì hoãn thực hiện hoặc dành khu đất xấu, phần đất chưa giải phóng xong mặt bằng để xây NƠXH...
Một thực tế cho thấy rằng các dự án NƠXH gần trung tâm mặc dù giá cao hơn nhưng vẫn được nhiều khách hàng chọn mua trong khi những dự án ở ngoại thành, hạ tầng, giao thông không thuận lợi thì cho dù có bán giá thấp cũng ít người mua.
Xuất phát từ thực tế trên cũng đã có đề xuất cần ưu tiên làm NƠXH khi xây dựng lại những khu chung cư cũ ở nội đô hoặc tại những khu đất sau khi di dời công sở, nhà máy.
Khu di dời công sở, nhà máy cũng phải chuyển một phần sang đất xây dựng NƠXH theo đúng quy hoạch. Nếu được địa phương tạo điều kiện giải phóng mặt bằng và bàn giao quỹ đất sạch đúng tiến độ..., đảm bảo sẽ có rất nhiều nhà đầu tư khác sẽ tham gia tích cực vào lĩnh vực này. Đồng thời, các dự án nhà ở thu nhập thấp chắc chắn sẽ xuất hiện ngày càng nhiều hơn.
Để tạo điều kiện cho những đối tượng thu nhập thấp tại đô thị được cải thiện về nhà ở, đồng thời hỗ trợ giải quyết tồn kho BĐS, Chính phủ đã giao Ngân hàng Nhà nước chỉ đạo các ngân hàng thương mại cổ phần về việc thực hiện gói tín dụng 30 nghìn tỷ đồng (theo Nghị quyết số 02/NQ-CP) để những đối tượng này được vay mua NƠXH hoặc mua nhà ở thương mại có diện tích nhỏ hơn 70 m2, giá bán thấp hơn 15 triệu đồng/m2 với thời gian hỗ trợ là 15 năm, lãi suất tối đa không quá 6%/ năm.
Tuy nhiên,trong khi hiệu quả giải ngân chưa được như mong đợi thì gói tín dụng này sẽ kết thúc vào khoảng giữa năm 2016.
Chính vì vậy, bên cạnh việc tìm giải pháp tăng nguồn cung NƠXH, Nhà nước cũng cần phải nghiên cứu hỗ trợ hiệu quả hơn cho người nghèo, người thu nhập thấp mua nhà ở tại các đô thị bằng những gói tín dụng hỗ trợ mới và những gói hỗ trợ này chỉ tập trung giải quyết nhu cầu về nhà ở cho người nghèo đô thị, có như vậy mới hỗ trợ được người nghèo mua nhà.
