Nhiều dấu hiệu khuất tất trong vụ tranh chấp đất ở Sơn Trà

Ông Ngô Tấn Phổ và bà Nguyễn Thị Hai tạo dựng được một ngôi nhà cấp 4 diện tích khoảng 42m² nằm trên diện tích đất 988,8m² tại tổ 1A, Thành Vinh, P. Thọ Quang Sơn Trà, Đà Nẵng vào năm 1958. Ông Ngô Tấn Phổ đóng thuế từ năm 1992. Nhà và đất đã được cấp Giấy Chứng nhận quyền sở hữu nhà ở và quyền sử dụng đất tạm thời số 3403072180 năm 2002. Sau đó, ông Ngô Tấn Phổ và bà Nguyễn Thị Hai lần lượt qua đời không để lại di chúc về số tài sản trên. Đến năm 2006, ông Ngô Tấn Hòe (một trong những người con của ông Phổ) lấy cớ bão đánh sập nhà để xây dựng lại và chiếm giữ lô đất. Trước hành động này, những người con còn lại của ông Phổ đồng loạt ký tên vào đơn đòi lại quyền của mình đối với mảnh đất cha mẹ để lại. 

Ngày 28/12/2009, TAND quận Sơn Trà đã mở phiên tòa xét xử sơ thẩm vụ án. Tại phiên tòa, Hội đồng xét xử đã công nhận phần đất ông Ngô Tấn Phổ và bà Nguyễn Thị Hai để lại là 871,8m² tại tổ 1A, Thành Vinh, Thọ Quang. Nếu đúng theo phán quyết này, các con của ông Phổ và bà Hai đều có quyền thừa kế một phần trong tài sản trên. Nhưng, gần 2 năm sau, UBND quận Sơn Trà lại có quyết định công nhận quyền sử dụng phần đất này cho riêng ông Ngô Tấn Hòe.

Ngày 22/4/2011, Chủ tịch UBND TP Đà Nẵng ký Công văn số 2249/UBND-NCPC yêu cầu UBND quận Sơn Trà phối hợp Sở Tài nguyên và Môi trường khẩn trương đổi, cấp Giấy Chứng nhận quyền sử dụng đất cho thửa đất tranh chấp trên. Song vụ việc đến nay vẫn chưa được giải quyết và diễn biến phức tạp.

Trong vụ việc này, có nhiều điểm khuất tất cần được làm rõ:

Chính quyền chen ngang khi Tòa đang thụ lý 

Ngày 28/12/2009, Tòa án Nhân dân quận Sơn Trà (TP Đà Nẵng) chia thừa kế lô đất tranh chấp gần 1.000 m2 (tại thửa đất 38, tờ bản đồ 76, phường Thọ Quang, quận Sơn Trà), giữa nguyên đơn là bà Ngô Thị Mão và bị đơn là ông Ngô Tấn Hòe - hai trong số những người con ông Ngô Tấn Phổ và bà Nguyễn Thị Hai (đã chết). Bản án đã chia công bằng cho các con của ông Phổ, nhưng sau đó, ông Hòe kháng án vì cho rằng thửa đất nói trên là của vợ chồng ông, do vợ chồng ông khai phá. Trong khi Tòa án Nhân dân TP Đà Nẵng đang thụ lý xem xét theo trình tự phúc thẩm, ngày 09/2/2010, Sở TN&MT Đà Nẵng ra quyết định thu hồi giấy chứng nhận tạm thời quyền sở hữu nhà đất nói trên vì cho rằng giấy xác nhận nguồn gốc đất trước đây không đúng với hiện trạng thửa đất. Và ngày 10/5/2011, UBND quận Sơn Trà ra quyết định công nhận thửa đất trên thuộc về ông Ngô Tấn Hòe.

Sự bất nhất của cá nhân có liên quan

Trên cơ sở sử dụng đất thực tế cùng những xác nhận về nguồn gốc đất như vậy, ngày 9/4/2002, ông Nguyễn Điểu, Giám đốc Sở địa chính Nhà đất (nay là Sở TN & MT ĐN) đã ký giấy chứng nhận quyền sở hữu nhà, đất tạm thời số 3403072180 cho ông Phổ và bà Hai trên diện tích 988,80 m2. Ông Lê Thanh Bình là người trực tiếp thu thuế nhà đất cũng xác nhận: Ông Ngô Tấn Phổ từ năm 2001 trở về trước đã đóng thuế nhà, đất đầy đủ đối với diện tích đất đó. Hiện bà Ngô Thị Mão (con gái ông Phổ, bà Hai còn lưu giữ các biên lai nộp thuế đối với diện tích đất nói trên).

Diện tích đất trên thuộc thửa đất 38, tờ bản đồ 76, phường Thọ Quang, quận Sơn Trà đã được ông Lê văn Soạn, Chủ tịch UBND phường Thọ Quang (nay là Bí thư, kiêm Chủ tịch phường Thọ Quang) ký xác nhận ngày 24/12/2001, nguồn gốc đất do vợ chồng ông Ngô Tấn Phổ và bà Nguyễn Thị Hai (Bố mẹ, nguyên đơn và bị đơn) khai hoang vào năm 1958 để làm nhà ở. Trước đây, chính Chủ tịch phường Thọ Quang Lê Văn Soạn xác nhận nguồn gốc đất là do ông Phổ, bà Hai tạo lập thì về sau lại xác nhận việc thu hồi đất trao cho ông Hòe. Ngày 19/5/2010, ông Lê Văn Soạn, Chủ tịch UBND phường Thọ Quang (Sơn Trà) ký văn bản thành lập Hội đồng Tư vấn giải quyết tranh chấp chỉ có 2 người: Ông Đinh Văn An, ông Nguyễn Văn Tấn (là cán bộ địa chính của phường mới chuyển đến). Trong khi, những người có liên quan như ông Lê Văn Toan - Tổ trưởng tổ 1A, ông Lê Thanh Bình - Ban đại diện khối Thành Vinh 1, là những người trực tiếp thu thuế lô đất của ông Ngô Tấn Phổ lại bị bỏ qua. Hội đồng Tư vấn không cung cấp được một biên lai nào do ông Hòe nộp thuế mảnh đất mà ông cho là của mình.

Bản thân ông Ngô Tấn Hòe cũng có những quan điểm trái chiều.Tại biên bản xác định ranh giới thửa đất do Sở Địa chính - Nhà đất TP.Đà Nẵng lập ngày 01/6/2001, ông Hòe đã ký xác nhận thửa đất trên là của bà Hai, đất của ông nằm tiếp giáp ở phía Đông. Ngoài ra, tại giấy cho đất do bà Hai viết cho cháu là Ngô Tấn Dũng năm 2002, ông Hòe cũng xác nhận đất này là của cha mẹ ông cho ông Dũng.

Giấy cho đất do bà Nguyễn Thị Hai lập ngày 15/6/2002 đã giao lô đất này cho ông Ngô Tấn Dũng (cháu nội của ông Phổ - bà Hai) có sự đồng thuận của các con là ông Ngô Tấn Hòe và bà Ngô Thị Mỹ. Đồng thời, trong Giấy cho đất có sự xác nhận của chính quyền địa phương do ông Lê Văn Toan - Tổ trưởng khối phố 1A (Thành Vinh, Thọ Quang) ký. Điều này chứng minh, lô đất đó thuộc quyền sử dụng hợp pháp của ông Ngô Tấn Phổ và bà Nguyện Thị Hai. Bởi bà Nguyễn Thị Hai là người cho đất, ông Ngô Tấn Hòe và bà Ngô Thị Mỹ chỉ là người ký xác nhận đồng thuận việc cho đất của mẹ (vì lúc này ông Ngô Tấn Phổ đã mất).

Tại phiên tòa sơ thẩm ngày 28/12/2009, ông Ngô Tấn Hòe đã thừa nhận: "Việc "chuyển nhượng" đất cho ông Ngô Tấn Dũng là do bà Nguyễn Thị Hai (mẹ kế của ông Ngô Tấn Hòe) lập giấy tờ. Tôi và em gái tôi là cô Ngô Thị Mỹ có ký xác nhận đồng ý việc cho đất của mẹ kế tôi. Như vậy, ông Ngô Tấn Hòe đã xác nhận việc cho đất là của bà Nguyễn Thị Hai cho ông Dũng, chứ không phải ông Hòe có quyền cho ông Ngô Tấn Dũng.

Quyết định vội vàng ít cơ sở

Trở lại Quyết định số 1499 của UBND quận Sơn Trà ngày 10/5/2011 công nhận thửa đất trên thuộc về ông Hòe. Quyết định này có phần vội vàng và thiếu khách quan.

UBND quận dựa trên báo cáo xác minh của Hội đồng tư vấn giải quyết tranh chấp đất đai của UBND phường Thọ Quang, trong khi hội đồng này lại dựa trên ý kiến các nhân chứng và các biên lại nộp thuế thổ trạch của ông Hòe từ năm 2001 trở về trước. Trong các biên lai mà ông Hòe cung cấp không ghi rõ là nộp cho thửa đất nào vì ông Hòe có rất nhiều thửa đất. Trong khi đó, ông Phổ chỉ có 1 thửa đất duy nhất, điều này cho thấy ông Phổ đã đóng thuế cho diện tích đất nói trên. Trong sổ thuế nông nghiệp ông Hòe cung cấp có 2 thửa đất nhưng diện tích lớn hơn thửa đất đang tranh chấp. Trong số các nhân chứng mà Hội đồng giải quyết tranh chấp xác minh thì phần đa họ đều công nhận thửa đất này của ông Phổ và bà Hai.

Theo Khoản 1, Điều 16, Nghị định 81/2004 của Chính phủ thì căn cứ để giải quyết tranh chấp đất đai trong trường hợp các bên tranh chấp không có giấy tờ về quyền sử dụng đất thì căn cứ vào Chứng cứ về nguồn gốc và quá trình sử dụng đất do các bên tranh chấp đưa ra và do Hội đồng giải quyết tranh chấp đề xuất. Thế nhưng, chứng cứ mà bà Mão cung cấp cho UBND quận Sơn Trà có đầy đủ các nhân chứng lại không được xem xét một cách đầy đủ.

Thiết nghĩ, các cơ quan chức năng hữu quan cần xem xét đầy đủ các chứng cứ để giải quyết được vụ việc thấu đáo, đúng luật pháp.

Mạnh Hải