Ngoài tranh cãi về thi thể của nhà lãnh đạo Libya quá cố Muammar Gaddafi, một trong những chủ đề nóng nhất sau cái chết của ông là lượng tài sản khổng lồ của gia đình Gaddafi ở nước ngoài.

Theo báo Anh Daily Mail, gia đình Gaddafi ước tính sở hữu số tài sản trị giá 168 tỉ USD ở nước ngoài, hầu hết đã bị đóng băng kể từ đầu năm nay, khi chiến sự bùng nổ ở Libya giữa một bên là chính quyền Gaddafi, một bên là lực lượng nổi dậy và NATO.

Một công hàm của Bộ Ngoại giao Mỹ được tiết lộ trên WikiLeaks hồi năm 2006 cho thấy Chính phủ Libya có 2% cổ phần trong Hãng xe hơi Fiat của Ý, 15% trong Công ty dầu mỏ Tamoil và 7,5% trong Câu lạc bộ bóng đá Juventus, nơi một con trai của ông Gaddafi, Saadi, từng ngồi ghế hội đồng quản trị.

Ngoài ra, công hàm cho biết Chính phủ Libya thời Gaddafi còn có các khoản đầu tư trên 500 triệu USD ở Anh, bao gồm 3,27% cổ phần trong tờ báo rất uy tín Financial Times.

Nhiều người cũng cho rằng một phần đáng kể tài sản vẫn còn nằm trong tay những thành viên còn sống sót của gia đình Gaddafi và ở nước láng giềng Algeria, nơi mà vợ, một số con cái và cháu của ông Gaddafi đang trú ẩn.

Các bất động sản thuộc sở hữu gia đình Gaddafi ở nước ngoài cũng có giá trị rất lớn, bao gồm một biệt thự trị giá 17,6 triệu USD ở bắc London, Anh; một khu mua sắm rộng 13.600 mét vuông ở trung tâm London; một khu bất động sản 7.065 hecta ở Costa del Sol, Andalucia, Tây Ban Nha. Ngoài ra, các tài khoản trong ngân hàng của Chính phủ Libya dưới thời Gaddafi bao gồm 19 tỉ USD ở Anh, 32 tỉ USD ở Mỹ, 9,5 tỉ USD ở Ý, 3,8 tỉ USD ở Canada, 2,6 tỉ USD ở Áo và 1 tỉ USD ở Thụy Sĩ.

Ngoài số tài sản trị giá 19 tỉ USD đã bị đóng băng, theo lời các quan chức Mỹ, những người thân tín của Gaddafi vẫn còn kiểm soát số tài sản trị giá 30 tỉ USD ở riêng Mỹ, cùng nhiều tài sản khác ở châu Âu và Nam Phi cho đến trước khi ông thiệt mạng, Daily Mail dẫn lời Victor Comras, chuyên gia về tội phạm rửa tiền ở Liên Hiệp Quốc và Bộ Ngoại giao Mỹ.

Ai sẽ sở hữu?

Số tài sản này dưới nhiều dạng khác nhau, tiền mặt, trái phiếu, cổ phiếu, tài khoản ngân hàng, bất động sản, chứng chỉ ở các quỹ đầu tư… Tuy nhiên, ông Comras cho rằng: “Tìm ra số tiền đó cần công nghệ tài chính cao cấp và sẽ rất khó khăn”.

Hiện chính quyền mới ở Libya, Hội đồng chuyển đổi quốc gia (NTC) đang tiến hành từng bước thận trọng để tiếp quản những tài sản này. Trước khi họ có thể nhận lại số tài sản, theo lời các quan chức Mỹ và châu Âu, họ cần thiết lập được một quy trình và cơ chế quản lý hiệu quả và minh bạch số tiền quá lớn kể trên. Tháng trước, Liên Hiệp Quốc đã chấp thuận giải băng số tài sản trị giá 1,5 tỉ USD ở Mỹ cho NTC.

Quá trình tiếp quản số tài sản trên có thể thêm phức tạp bởi những tranh chấp pháp lý, khi những người thân của gia đình Gaddafi “có thể hành động nếu họ chứng minh được tài sản đó là của cá nhân họ”, theo lời Comras.

Algeria không trao trả người thân Gaddafi cho Libya

Trong khi đó, ngày 24-10, Báo Le soir d`Algerie cho hay chính quyền Algeria không có kế hoạch trao trả các thành viên của gia đình Gaddafi cho chính quyền mới ở Libya và sẽ chỉ bàn bạc vấn đề này với các quan chức Liên Hiệp Quốc.

Hội đồng dân tộc chuyển tiếp (NTC) của Libya liên tục yêu cầu Algeria dẫn độ các thành viên gia đình Gaddafi gồm vợ, hai con trai và một con gái về Libya sau khi họ trốn sang Algeria.

“Algeria sẽ không dẫn độ người thân của ông Gaddafi về Libya hay bất kỳ quốc gia nào khác” - báo Le soir d`Algerie dẫn nguồn tin chính phủ Algeria - “Họ được lánh nạn ở Algeria dựa trên nền tảng nhân đạo. Thế giới đã chứng kiến đại tá Gaddafi bị giết chết, trong khi chúng tôi tôn trọng cuộc sống của con người và việc đảm bảo an ninh cho gia đình ông Gaddafi là vinh dự đối với chúng tôi”.

Nguồn tin này cho hay vấn đề chỉ được giải quyết qua kênh ngoại giao ở Liên Hiệp Quốc bởi Algeria đã báo cáo Tổng thư ký Liên Hiệp Quốc Ban Ki-moon và Hội đồng bảo an khi quyết định cho phép gia đình ông Gaddafi lánh nạn.

Bà Safia - vợ của Gaddafi - cùng con gái đang mang thai Aisha và các con trai Hannibal và Mohammed dẫn theo cháu băng qua biên giới Algeria ngày 29-8-2011. Aisha đã sinh con ở một bệnh viện ở Algeria sau đó vài giờ.

Hiện họ đang được canh gác cẩn mật ở một địa điểm bí mật tại Algeria.

Số phận những thành viên gia đình Gaddafi Gaddafi có tám người con. Trong khói lửa chiến tranh, ba người đã thiệt mạng, bốn người khác đang lưu vong và một người không rõ tung tích. Vợ ông là bà Safiya, khoảng 60 tuổi, đã chung sống với ông Gaddafi được 40 năm hiện đang tạm lánh ở Algeria. Bà là người đã lên tiếng kêu gọi cộng đồng quốc tế điều tra cái chết của chồng mình ngày 24-10. Mohammed, 41 tuổi, đang lưu vong Mohammed là con độc nhất của Gaddafi với người vợ đầu, cũng đang ở Algeria. Trước đây, ông là chủ tịch Ủy ban Olympic Libya và Công ty viễn thông nhà nước Libya Telecom. Saadi, 38 tuổi, đang lưu vong Saadi chạy sang Niger hồi tháng 9. Là một cựu cầu thủ bóng đá từng chơi ở giải vô địch Ý Serie A, chủ tịch Liên đoàn bóng đá Libya và người có ảnh hưởng trong ngành điện ảnh nước này. Saadi là một tay chơi hơn là một chính trị gia. Bộ trưởng từ pháp Niger đã cam kết sẽ không dẫn độ Saadi về nước nếu như ông không được xét xử công bằng và nếu có nguy cơ ông bị tuyên án tử hình. Mutassim, 37 tuổi, đã thiệt mạng Là cựu cố vấn an ninh quốc gia dưới thời của cha mình, Mutassim đã thiệt mạng tại Sirte cùng ông Gaddafi vài ngày trước. Ông có bạn gái cũ là người mẫu Hà Lan xinh đẹp Talitha van Zion và từng tận hưởng cuộc sống xa hoa với những kỳ nghỉ Giáng sinh ở Caribe trên chiếc máy bay Boeing cá nhân. Hannibal, 36 tuổi, lưu vong Hannibal hiện cũng đang ở Algeria. Ông này nổi tiếng với việc bị buộc tội tấn công những người hầu trong một khách sạn ở Geneva, Thụy Sĩ năm 2008. Aisha, 34 tuổi, đang lưu vong Con gái của ông Gaddafi cũng đã ở Algeria cùng bà mẹ Safiya kể từ tháng 8. Là một luật sư và được gọi là Claudia Schiffer của Bắc Phi. Bà có thể đã sinh một đứa con gái không lâu sau khi tới Algeria, hiện số phận của bà không rõ. NTC yêu cầu dẫn độ, nhưng Algeria vẫn chưa thừa nhận chính quyền mới. Saif al-Arab, 29 tuổi, đã thiệt mạng Saif al-Arab thiệt mạng trong một vụ không kích của NATO vào Tripoli hồi tháng 4. Khamis, 28 tuổi, đã thiệt mạng Từng là tư lệnh của tiểu đoàn Khamis lừng lẫy một thời, báo chí đã ba lần đưa tin con trai út của Gaddafi thiệt mạng trong bảy tháng giao tranh. Có thể ông đã chết trong một trận đánh ở nam Tripoli ngày 29-8. Hana, khoảng 20 tuổi, không rõ tung tích Là con nuôi của ông Gaddafi và hiện không rõ cô đang ở đâu.