Thủ đô Bắc Kinh - chủ nhà của Thế vận hội mùa hè 2008 - đang chuẩn bị những khâu cuối cùng cho ngày hội thể thao lớn nhất hành tinh. Và công việc quan trọng nhất của quá trình này là hoàn thiện sân vận động quốc gia.
Sân vận động quốc gia Bắc Kinh, còn được gọi với cái tên thân mật "Tổ chim" hay "Mắt chim", là một thiết kế độc đáo, không giống bất kỳ nơi nào trên thế giới. Đây sẽ là địa điểm tổ chức chính các môn điền kinh, lễ khai mạc, bế mạc...
Năm 2002, sau khi nhận được quyền đăng cai Thế vận hội mùa hè 2008, Chính phủ Trung Quốc đã tổ chức một cuộc thi toàn cầu để tìm kiếm thiết kế cho sân vận động mới. Các KTS Herzog & de Meuron, người từng đoạt giải thưởng kiến trúc danh giá Pritzker cùng với ArupSport và China Architecture Design & Research Group đã giành chiến thắng. Nhà thầu chính của công trình là Tập đoàn Xây dựng Đô thị Bắc Kinh.
Họa sĩ đương đại người Trung Quốc, Ai Weiwei, là cố vấn nghệ thuật cho thiết kế của công trình. Sân vận động có sức chứa khoảng 100.000 người cho Olympic, nhưng sẽ giảm xuống còn khoảng 80.000 người khi sử dụng cho các mục đích sau này để tăng sự tiện nghi, thay thế sân vận động quốc gia Guangdong hiện có. Sân mới có chiều dài 330 m, rộng 220 m, cao 69,2 m, được xây dựng trên tổng diện tích đất khoảng 250.000 m2, với tổng cộng 45.000 tấn sắt thép. Tổng chi phí cho công trình là 3,5 tỷ Nhân dân tệ, tương đương khoảng 423 triệu USD.
Lễ động thổ diễn ra tháng 12/2003 và việc xây dựng bắt đầu từ tháng 3/2004, nhưng công trình đã phải ngừng từ tháng 8/2004 vì giá nguyên vật liệu tăng quá cao. Chính vì vậy, một số chi tiết trong thiết kế đã phải thay đổi, đặc biệt là bỏ đi hệ mái trượt, được thiết kế để tránh mưa nắng và những điều kiện thời tiết khắc nghiệt. Các chuyên gia trong ngành xây dựng cho rằng điều này làm tăng tính an toàn cho sân, đồng thời giảm chi phí. Việc xây dựng sau đó bắt đầu lại từ đầu năm 2005.
Sân vận động tạo được ấn tượng nhờ thiết kế phần mặt ngoài theo hệ kết cấu trợ lực, có cảm giác không có sự ngăn cách giữa phần chính của sân và phần vỏ bọc ngoài cùng. Một hệ lưới sắt khổng lồ, trông giống một tổ chim với dây bện đan xen nhau đã tạo nên kết cấu đặc biệt này. Nhờ đó, sân tạo nên một không gian mới lạ, ấn tượng và chắc chắn đã vượt qua mọi lời chỉ trích. Thiết kế còn gợi được sự cổ kính, dân dã, rất gần gũi với văn hóa, truyền thống của người Trung Quốc và chắc chắn sẽ là hình ảnh đại diện mang tính lịch sử không thể phù hợp hơn dành cho Thế vận hội mùa hè 2008.
Sân vận động được hình thành nhờ những hệ thống ống dẫn mạch khổng lồ, dễ tạo một ấn tượng khác biệt mà không thể nhầm lẫn, dù nhìn từ xa hay lại gần. Điều này đáp ứng được tất cả các tiêu chuẩn về kỹ thuật và chức năng của một SVĐ quốc gia. Người hâm mộ đến sân sẽ "lọt qua" cấu trúc "rối rắm" này để bước vào những hành lang rộng rãi, bao bọc xung quanh khu vực ghế ngồi. Nơi đây có chức năng như những khoảng đệm, hay hệ thống phòng đợi lớn, với hàng loạt cửa hàng ăn uống, khu mua sắm phù hợp với người hâm mộ thể thao. Đây là những không gian tương đối độc lập, nên nó có thể được sử dụng mà không cần liên quan tới các phần bên ngoài hay phía trong. Điều này cho phép khả năng thông gió rất tốt, tiêu chí quan trọng nhất đối với một thiết kế bền vững theo xu hướng hiện nay.
Ngoài khung thép có thiết kế lằng nhằng không giống nơi đâu, phần trong của sân được "làm đầy" nhờ vật liệu mới là hệ xà thép ETFE. Với trọng lượng siêu nhẹ, khả năng chịu nhiệt cao, siêu mỏng và đặc biệt là giá thành thi công giảm tới 30% so với sử dụng chất liệu kính, ETFE được xem là vật liệu tạo nên cuộc cách mạng mới cho ngành kiến trúc. Nhờ những tấm mái mờ, ánh nắng mặt trời, cùng với nước mưa sẽ giúp cho cỏ trên sân được nuôi dưỡng trong những điều kiện tự nhiên tốt nhất.
Linh Hương tổng hợp
