Kinh tế nhà tôi thuộc dạng khá giả, bố mẹ đều là cán bộ cơ quan lớn. Nhà có 2 anh em, anh trai tôi năm nay 34 tuổi, chưa kết hôn, tính hơi kỳ quặc và hay mâu thuẫn với bố mẹ nên đã dọn ra ở riêng cách đây 5 năm. Bố tôi cũng không hỏi han, coi như từ mặt anh.

Vừa qua, anh trai về nhà yêu cầu bố mẹ phải lập di chúc chia cho một phần nhà, đất. Theo anh, sau này tôi sẽ theo chồng nên tài sản thuộc về anh, bố mẹ muốn cũng không được chia cho con gái. Bố mẹ rất giận anh nhưng cũng chưa biết giải quyết sao cho hợp lý. Xin hỏi luật sư, liệu bố mẹ tôi có thể lập di chúc giao hết tài sản cho con gái, không để lại gì cho con trai được hay không?

Không ai có quyền ép buộc người khác lập di chúc trái với ý chí của họ. (Ảnh minh họa, nguồn: Internet)

Trả lời:

Điều 609, Bộ Luật Dân sự năm 2015 quy định: "Cá nhân có quyền lập di chúc để định đoạt tài sản của mình; để lại tài sản của mình cho người thừa kế theo pháp luật; hưởng di sản theo di chúc hoặc theo pháp luật.

Người thừa kế không là cá nhân có quyền hưởng di sản theo di chúc."

Mặt khác, quyền của người lập di chúc được quy định tại Điều 626, Bộ Luật Dân sự năm 2015 như sau:

"1. Chỉ định người thừa kế; truất quyền hưởng di sản của người thừa kế.

2. Phân định phần di sản cho từng người thừa kế.

3. Dành một phần tài sản trong khối di sản để di tặng, thờ cúng.

4. Giao nghĩa vụ cho người thừa kế.

5. Chỉ định người giữ di chúc, người quản lý di sản, người phân chia di sản."

Theo các quy định nêu trên, cá nhân có quyền lập di chúc nhằm định đoạt tài sản của mình sau khi qua đời. Các chủ thể khác phải tôn trọng điều này. Như vậy, không ai có quyền ép buộc người khác viết di chúc trái với mong muốn của họ. Di chúc sẽ không được coi là hợp pháp nếu lập dưới sự ép buộc của người khác, không tự nguyện.

Đồng thời, người có hành vi cưỡng ép, lừa dối, ngăn cản người để lại di sản trong việc lập di chúc; sửa di chúc, giả mạo di chúc, che giấu di chúc, hủy di chúc để hưởng toàn bộ hoặc một phần di sản, trái với ý muốn của người để lại di sản sẽ không được quyền hưởng di sản (ngoại trừ trường hợp người để lại di sản biết về hành vi đó song vẫn cho họ hưởng di sản theo di chúc).

Tóm lại, bố mẹ bạn có quyền lập di chúc để lại tài sản cho con gái hoặc bất kỳ ai mà họ muốn. Cùng với đó, bố mẹ bạn cũng hoàn toàn có quyền truất quyền thừa kế với anh trai bạn. Trong trường hợp này, anh trai bạn không được hưởng thừa kế đói với nhà, đất đã được bố mẹ định đoạt trong di chúc. 

Luật sư Đỗ Trọng Linh
(Công ty luật Bảo An, Hà Nội)