Hết khủng hoảng nhà ở, Mỹ lại đối diện với một nguy cơ mới: bong bóng đất nông nghiệp.
80 mẫu đất nông nghiệp mà anh em nhà Freking, Jeff và Randy, mua gần Le Mars, bang Iowa vào đầu tuần qua có giá lên tới gần 10.000 USD/mẫu, trong khi cách đây 2 năm, mảnh đất tương tự chỉ có giá 6.000 USD/mẫu. “Giá đất tại đây đang tăng rất mạnh. Ai cũng cho là điều đó thật điên rồ”, Jeff Freking nhận định.
Giá đất nông nghiệp tăng mạnh, đặc biệt ở miền Trung Tây (khu vực trồng nhiều ngũ cốc của Mỹ), với mức tăng 2 con số vào năm ngoái tại Illinois, Indiana, Iowa, Kansas, Minnesota và Nebraska. Theo Ngân hàng Dự trữ Liên bang Chicago, nhiều nơi ở Iowa, giá đất nông nghiệp đã tăng đến 23% trong năm 2010.
Điều này đã khiến các nhà điều hành chính sách nước này lo ngại một bong bóng bất động sản mới có thể đang hình thành, tương tự như bong bóng giá nhà ở đã dẫn đến sự sụp đổ của thị trường nhà đất Mỹ vừa qua.
Giá tăng hằng tuần
Điều đáng ngại là theo khảo sát của Cục Dự trữ Liên bang Mỹ, giá đất nông nghiệp (giá đã được điều chỉnh theo lạm phát) đang tiệm cận mức đỉnh của cơn sốt đất gần đây.
Giá trị đất trồng trọt đã bị đẩy cao bởi nhiều yếu tố. Giá đất đã bắt đầu tăng từ cách đây vài năm do nhu cầu tăng đối với ngô để sản xuất ra ethanol. Giá cả các loại ngũ cốc như lúa mì, ngô, đậu nành tăng mạnh càng thúc đẩy giá đất tăng cao. Lãi suất thấp cũng góp phần vào cơn sốt giá này. Bởi lẽ, nó đã thu hút các nhà đầu tư tìm kiếm cơ hội đầu tư thay thế giữa lúc lãi suất tiền gửi ngân hàng đang ở mức thấp, còn thị trường chứng khoán lại biến động. Những điều trên cũng thúc đẩy người nông dân mua thêm đất thay vì đầu tư số tiền kiếm được từ vụ mùa vào những nơi khác.
“Đất nông nghiệp đã trở thành tài sản được ưa chuộng khi các loại hình tài sản khác bị thất sủng”, Richard A. Brown, chuyên gia kinh tế trưởng thuộc Tập đoàn Bảo hiểm Tiền gửi Liên bang (FDIC), nhận định.
Chính phủ lo ngại
Giá đất tăng cao đã khiến FDIC phải gióng hồi chuông báo động, vì cơ quan này bảo hiểm các khoản tiền gửi ngân hàng và theo dõi tình hình sức khỏe tài chính của ngành ngân hàng Mỹ. FDIC đã gửi một công văn đến các tổ chức cho vay vào tháng 12.2010, khuyến cáo họ không được cho vay dễ dãi đối với đất nông nghiệp. FDIC cũng sẽ tổ chức một cuộc họp tại Washington để cảnh báo những nguy cơ hình thành bong bóng này.
Hiện nay, mức nợ của nông dân thấp hơn 1/3 so với đỉnh điểm của cơn sốt vừa qua, theo số liệu của Bộ Nông nghiệp Mỹ. Nhưng mối lo ngại lớn đối với các nhà điều hành chính sách là nông dân sẽ đi vay bằng cách thế chấp đất đai họ sở hữu và dùng tiền vay để mua thêm đất mới. Điều này cũng tương tự như điều mà các nông dân đã làm cách đây 30 năm và người sở hữu nhà đã làm trong cơn sốt nhà ở vừa qua.
Gia đình nhà Freking cho biết đã mua miếng đất trên ở Iowa toàn bộ bằng tiền vay ngân hàng với lãi suất cố định rất hấp dẫn, chỉ khoảng 5%. Và đây là điều mà FDIC lo ngại.
Giá đất tăng cao cũng dẫn đến tình trạng đầu cơ. Theo một cuộc khảo sát của Đại học Bang Iowa, có 25% vụ mua đất nông nghiệp trong năm qua là được các nhà đầu cơ thực hiện, tăng cao hơn so với năm 2009.
(Theo MSNBC)
