Hiện nay, khi mua một căn hộ chung cư, người mua có quyền sở hữu vĩnh viễn. Nhưng theo đề xuất của Bộ Xây dựng, người dân chỉ được sở hữu có thời hạn, hết thời hạn đã định sẵn, người dân phải trả lại nhà.
Trao đổi với Thứ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Trần Nam cho biết, đây mới chỉ là ý tưởng và thời hạn cũng chưa được xác định là 50, 60 hay 70 năm. Ý tưởng này không phải do Bộ Xây dựng tự nghĩ ra mà học từ mô hình của một số nước đã áp dụng hiệu quả. “Hiện Bộ đang giao cho Cục Quản lý nhà và thị trường bất động sản nghiên cứu về mô hình này”, Thứ trưởng Nam cho biết.
Tách giá đất khỏi giá nhà
Theo ông Vũ Xuân Thiện, Phó Cục trưởng Cục Quản lý nhà và thị trường bất động sản, rút ngắn thời hạn sở hữu nhà chung cư mới chỉ là ý tưởng chứ chưa quy định trong văn bản quy phạm pháp luật nào. Quá trình nghiên cứu ở nước ngoài cho thấy, có nhiều hình thức sở hữu nhà ở, sở hữu đất. Có nước áp dụng phương thức cho người dân quyền sử dụng đất đa dạng, lâu dài. Có nước áp dụng phương thức sở hữu có thời hạn đối với nhà chung cư. “Khi đã hết thời hạn sử dụng thì cũng hết tuổi thọ của nhà. Lúc ấy, nhà không còn thuộc sở hữu của người dân, việc lấy lại nhà để cải tạo lại dễ hơn. Do vậy, đây là kinh nghiệm của nước ngoài cần nghiên cứu để áp dụng”, ông Thiện cho hay.
Một chuyên gia của Bộ Xây dựng cũng cho rằng, thuê đất có thời hạn cũng có thể có nhiều hình thức: trả tiền hằng năm, trả một lần hoặc trả cho cả thời gian thuê... “Vậy lý do gì mà nhà ở không có những hình thức như thế. Theo tôi, nên đa dạng hình thức sở hữu, bởi đối với nhà chung cư, nếu bóc tách giá đất ra, chỉ còn giá thành xây dựng nhà thì giá nhà chắc chắn sẽ rẻ hơn”, vị chuyên gia này nói và cho rằng về thời gian sở hữu, để yên tâm nên có thời hạn tương đối dài một chút, sau khi hết thời hạn, nếu người dân có nhu cầu có thể gia hạn. Mặt khác, khi người dân sở hữu nhà vĩnh viễn, lúc nhà hư hỏng sẽ xảy ra tình trạng mỗi người một ý, người thì muốn xây mới, người thì không. Đây là nguyên nhân khiến việc cải tạo, xây mới nhà chung cư cũ phức tạp, khó khăn. Do vậy việc quy định giảm thời hạn sở hữu chung cư không chỉ nhằm để dễ cải tạo, xây mới mà còn tạo điều kiện để nhà nước dễ lấy đất đó làm việc khác.
Hạn chế tình trạng đầu cơ
Trước lo ngại chính sách này có thể tác động đến giá đất nền, khi nhà đầu cơ chuyển sang đầu cơ đất nền thay vì nhắm vào chung cư, một số chuyên gia bất động sản cho rằng, điều này sẽ không gây ảnh hưởng. Bởi giá nhà, đất phụ thuộc vào quy luật cung - cầu: cung nhiều giá thấp, cung ít giá cao và phụ thuộc vào vị trí. Vị trí tốt, giá cao, giá ở trung tâm khác giá ngoại thành. Vì vậy không thể nói rằng, có chính sách này thì giá phân khúc này tăng, phân khúc kia giảm.
Đồng tình quan điểm này, nguyên thứ trưởng Bộ TN-MT Đặng Hùng Võ nhận định, đây là đề xuất đúng của Bộ Xây dựng, phù hợp với nguyện vọng của người dân. Việc quy định niên hạn sở hữu chung cư sẽ hạn chế tình trạng đầu cơ nhà đất như hiện nay. Theo ông Võ, hiện nay, đối với chung cư cao tầng, giá đất chiếm 10 - 15%, còn lại là giá xây dựng. Còn khu thấp tầng, tiền đất có thể lên tới 30 - 40 %, còn lại là tiền xây dựng và tiền ảo.
“Nếu quy định như vậy, giới đầu cơ sẽ không quan tâm đến nhà chung cư nữa vì càng ôm lâu thì càng bị mất giá. Và khi thị trường chỉ còn lại những người có nhu cầu thực, sẽ không còn việc thổi giá và người ít tiền cũng có cơ hội mua một căn hộ chung cư”, ông Võ nói.
Điều quan trọng nữa là chính sách này được coi như cơ sở để cải tạo chung cư dễ dàng hơn. Hiện nay, việc cải tạo chung cư cũ gần như bất khả thi, nhà đầu tư tự đàm phán với cư dân ở đó, thậm chí được lợi gấp đôi về diện tích nhưng cũng có người kiên quyết không đồng tình. Trong khi chung cư là không gian sống chung, khó tránh khỏi xuống cấp, nhưng không ai sửa chữa.
Ngoài kiến nghị người dân chỉ được sở hữu nhà chung cư có thời hạn, Bộ Xây dựng cũng đề xuất với Bộ TN-MT việc quy định đất xây nhà chung cư cũng có thời hạn, tạo sự đồng bộ về thời hạn sở hữu nhà và thời hạn sử dụng đất đối với loại nhà này. Đề xuất này sẽ được đưa vào Luật Nhà ở sửa đổi trong năm 2012.
(Theo Đất Việt)
