Chương trình nhà ở xã hội kèm theo nhiều cơ chế ưu đãi, khuyến khích được triển khai đến nay đã hơn một năm. Nhiều dự án được đăng ký và có những dự án đã khởi công, chuẩn bị đưa vào sử dụng tuy nhiên, đến thời điểm này chỉ mới đáp ứng được một phần rất nhỏ so với nhu cầu thực.
Trong khi đó giá thành của nhà ở xã hội vẫn còn quá cao so với thu nhập thực tế của người có thu nhập thấp.
Theo các chuyên gia, kỳ vọng về các dự án nhà ở xã hội khi được triển khai sẽ đáp ứng được nhu cầu về nhà ở cho người có thu nhập thấp vẫn chưa được như mong muốn.
Nhiều dự án vẫn chỉ là ý tưởng
5 địa phương đi đầu trong việc phát triển nhà ở xã hội là: Hà Nội, TP Hồ Chí Minh, Vĩnh Phúc, Đồng Nai và Bình Dương. Tại năm địa phương này theo báo cáo từ Bộ Xây dựng, các dự án nhà ở xã hội được đăng ký với tổng diện tích là 185,72 ha đất, dự kiến sẽ có 4.147.472m2 sàn (khoảng 58.184 căn hộ). Tổng mức đầu tư dự kiến để thực hiện tất cả các dự án này là 25.113,39 tỷ đồng.
Hiện đã có 33 dự án nhà ở cho người có thu nhập thấp đã được khởi công tại các đô thị, với tổng số vốn đầu tư là 2.500 tỷ đồng, tổng diện tích sàn là 655.000 m2, góp phần giải quyết chỗ ở cho khoảng 55.000 người. Tuy vậy con số này là rất nhỏ bé, chưa thấm vào đâu so với số lượng các dự án đã được đăng ký.
Theo PGS.TS Lưu Đức Hải, Cục trưởng Cục Phát triển đô thị (Bộ Xây dựng) thì số lượng dự án đăng ký nhiều song nhiều dự án trong số này mới chỉ là ý tưởng chưa có quỹ đất, quy hoạch, thiết kế, nguồn vốn. Thủ tục đầu tư tuy đã giảm nhưng vẫn còn phức tạp. Thêm nữa là lợi nhuận từ mảng thị trường này không nhiều (tối đa 10%) và thu hồi vốn chậm, không như nhà ở thương mại. Vì vậy mà các dự án nhà ở xã hội chưa thực sự thu hút được sự quan tâm của các nhà đầu tư.
Ông Hải cho biết thêm, ở các đô thị lớn với giá đất cao như hiện nay để hình thành một chung cư giá rẻ là một rào cản rất khó vượt qua. Mặc dù chính sách khuyến khích ghi rõ: doanh nghiệp được ưu tiên vay vốn, hỗ trợ lãi suất… nhưng thực tế chưa bố trí được nguồn vốn hỗ trợ và ngân hàng cho vay ưu đãi.
Giá thành cho người thu nhập thấp vẫn cao
Thời gian qua, có nhiều ý kiến về việc có một số dự án nhà ở xã hội ở địa bàn Hà Nội đưa mức giá khá cao (trên 700 triệu đồng/1 căn hộ), nhưng vẫn tự coi đó là "nhà giá thấp" để được hưởng ưu đãi.
Để được mua nhà ở xã hội, người có thu nhập thấp phải làm đơn ra phường và cơ quan phải đóng dấu xác nhận rằng mình thuộc diện có thu nhập thấp, được hưởng chính sách về nhà ở xã hội. Sau đó người có thu nhập thấp mang giấy xác nhận đó đến các doanh nghiệp, chủ đầu tư xây dựng nhà ở xã hội để thuê hoặc mua.
Theo ông Nguyễn Trần Nam, Thứ trưởng Bộ Xây dựng thì việc này đã phân định rõ vai trò của doanh nghiệp xây dựng với chính quyền và người có thu nhập thấp đã được tăng thêm sự lựa chọn.
Khi có giấy xác nhận rồi người có thu nhập thấp có thể chọn mua nhà ở những địa điểm thuận tiện cho việc đi lại, học hành của mình cũng như con cái trong gia đình. Hiện nay, việc giải tỏa sức ép về nhà ở đô thị, đặc biệt là nhà ở cho các đối tượng có thu nhập thấp vẫn đang còn là bài toán rất khó. Chính bởi vậy rất cần có sự hỗ trợ của Nhà nước trong việc triển khai các dự án nhà ở xã hội cho người có thu nhập thấp.
(Theo CAND)
