Không khó khăn khi tính giá chuyển quyền sử dụng đất
Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) vừa qua đã có góp ý Đề nghị xây dựng Luật sửa đổi, bổ sung 5 luật Thuế gửi Vụ Chính sách Thuế (Bộ Tài chính).
Đối với đề xuất đánh thuế giá trị gia tăng VAT với chuyển quyền sử dụng đất, VCCI cho rằng, theo quy định hiện hành, các doanh nghiệp kinh doanh BĐS phải nộp thuế giá trị gia tăng dựa trên “giá bán BĐS chưa thuế trừ giá chuyển quyền sử dụng đất hoặc tiền thuê đất phải nộp ngân sách nhà nước”. Lý do chính để đánh thuế giá trị gia tăng đối với chuyển quyền sử dụng đất trong tờ trình của cơ quan soạn thảo là vì “khó khăn do không có cơ sở hoặc không xác định được thế nào là giá chuyển quyền sử dụng đất hoặc tiền thuê đất phải nộp ngân sách”.
Song, nhiều doanh nghiệp thông tin với VCCI rằng, việc tính toán giá chuyển quyền sử dụng đất hoặc tiền thuê đất của họ không hề khó khăn. Những doanh nghiệp này còn cho biết thêm, néu vướng mắc trong xác định giá tính thuế thì cũng có thể được tháo gỡ thông qua việc hướng dẫn chi tiết cách tính hay ấn định một cách để tính giá chuyển quyền sử dụng đất khi tính thuế.
Do vậy, theo VCCI, khó khăn trong việc xác định giá trị được trừ khi tính thuế sẽ không thể là lý do để không cho phép trừ phần giá trị đó.
Bản góp ý nói trên do ông Đậu Anh Tuấn, Trưởng ban Pháp chế VCCI ký gửi dẫn Điều 3 của Luật Thương mại, đất đai hay quyền sử dụng đất không phải là hàng hoá, dịch vụ. Điều 2 của Luật Thuế giá trị gia tăng đây là loại thuế “tính trên giá trị tăng thêm của hàng hóa, dịch vụ phát sinh trong quá trình từ sản xuất, lưu thông đến tiêu dùng”. Bởi vậy, việc đánh thuế giá trị gia tăng đối với chuyển quyền sử dụng đất là thao tác không phù hợp với bản chất của loại thuế này.
Trong văn bản của VCCI có nêu rõ, việc đánh thuế giá trị gia tăng đối với chuyển quyền sử dụng đất đặt ra câu hỏi về người nộp thuế. Theo đó, liệu người nộp thuế chỉ là các tổ chức, cá nhân kinh doanh BĐS hay bao gồm cả những tổ chức, cá nhân mua bán BĐS quy mô nhỏ, không thường xuyên (không kinh doanh).
VCCI đưa ra giả thiết phân tích thêm, nếu chỉ những tổ chức, cá nhân kinh doanh BĐS phải nộp khoản thuế này sẽ gây ra bất bình đẳng về thuế bởi những tổ chức, cá nhân khác không phải nộp. Mặt khác, điều này sẽ làm gia tăng những nhà đầu tư cá nhân dù không đăng ký kinh doanh BĐS nhưng vẫn mua đi bán lại BĐS với mục đích thu lợi.
Trong khi đó, nếu yêu cầu cả những tổ chức, cá nhân mua bán BĐS quy mô nhỏ, không thường xuyên (không kinh doanh) cũng phải nộp thuế giá trị gia tăng sẽ gây những khó khăn lớn về việc lưu giữ hoá đơn, khấu trừ thuế, hoàn thuế bởi thời điểm mua và thời điểm bán BĐS có thể cách nhau nhiều năm.
Việc đánh thuế có thể làm tăng giá đất
VCCI phân tích thêm, việc đánh thuế giá trị gia tăng đối với chuyển quyền sử dụng đất có thể gây nhiều tác động lớn như làm tăng giá đất đai. Điều này sẽ ảnh hưởng đến quyền tiếp cận mặt bằng sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp và quyền tiếp cận chỗ ở của người dân.
Với những lý do nêu trên, VCCI đề nghị cơ quan soạn thảo tiếp tục duy trì quy định chuyển quyền sử dụng đất không thuộc đối tượng chịu thuế giá trị gia tăng như Luật Thuế Giá trị gia tăng hiện đang thi hành.
Thực tế, trước đó, đề xuất nêu trên của Bộ Tài chính cũng vấp phải nhiều ý kiến phản đối. Ông Nguyễn Mạnh Hà, Phó Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản đã cho biết, đề xuất có thể đẩy giá nhà lên cao. Nếu áp cả VAT khi chuyển quyền sử dụng đất, mỗi giao dịch bán nhà có thể sẽ phải gánh thêm 10-15% chi phí.
Ông Bùi Ngọc Tuấn, Phó tổng giám đốc Deloitte cũng cho biết thêm, quyền sử dụng đất không phải một hàng hoá thông thường, do đó không thoả mãn điều kiện là một hàng hoá.
Theo ông Tuấn, quyền sử dụng đất là quyền pháp lý. Hiện nay, các quy định hiện hành về VAT đều không coi các quyền là hàng hoá chịu VAT. Hơn nữa, đất là tài sản Nhà nước. Đất chỉ được cho phép người dân sử dụng, định đoạt như chuyển nhượng, tặng, cho... chứ không được sản xuất, lưu thông, tiêu dùng như hàng hoá bình thường.
