Bộ Xây dựng cho biết, khu vực đô thị cần có khoảng 700.000 căn hộ nhà ở xã hội (NOXH) trong giai đoạn 2012-2015, nếu nhu cầu này đến năm 2015 được giải quyết hết thì đến năm 2020 sẽ cần thêm khoảng 200.000 căn.
Trong đó, nhu cầu của thị trường Hà Nội là 111.200 căn, Tp.HCM là 134.000 căn, Đà Nẵng là 16.000 căn, Đồng Nai là 95.000 căn, Bình Dương là 104.000 căn. Riêng nhu cầu NOXH của các cán bộ, công chức thuộc 25 bộ, ngành tại Hà Nội là khoảng 30.000 căn.
Đến nay, cả nước đã hoàn thành được 102 dự án phát triển NOXH tại khu vực đô thị, trong đó, số dự án NOXH cho người thu nhập thấp là 38 với tổng mức đầu tư khoảng 6.810 tỷ đồng, cung cấp 19.680 căn hộ cho thị trường; số dự án NOXH dành cho công nhân là 64 với tổng mức đầu tư là khoảng 4.440 tỷ đồng, cung cấp 20.270 căn hộ cho thị trường.
Nhiều ý kiến lo ngại công nợ sẽ tăng khi sử dụng vốn ODA để xây dựng nhà ở xã hội.
Hiện cả nước đang tiếp tục triển khai 150 dự án NOXH, trong đó, số dự án NOXH dành cho người thu nhập thấp là 91, có tổng đầu tư là khoảng 28.500 tỷ đồng, cung cấp khoảng 55.830 căn hộ ra thị trường; số dự án dành cho công nhân là 59, được xây dựng với tổng vốn khoảng 18.100 tỷ đồng, cung cấp ra thị trường khoảng 66.753 căn hộ.
Có một thực tế là nhiều chủ đầu tư không mấy mặn mà với việc triển khai các dự án NOXH dù nhận được khá nhiều ưu đãi như: Miễn tiền sử dụng, thuê đất với diện tích đất thuộc phạm vi thực hiện dự án, được áp dụng thuế suất ưu đãi về thuế giá trị gia tăng là 5%, được vay vốn ưu đãi của gói 30.000 tỷ…
Nguyên nhân chủ yếu dẫn đến thực tế trên là do những khó khăn mà chủ đầu tư gặp phải trong vấn đề vốn thực hiện dự án. Để giá bán NOXH được giảm xuống thì chủ đầu tư phải đưa ra nhiều giải pháp cũng như phương án nhằm cắt giảm các khoản chi phí. Vậy nên, chủ đầu tư cũn rất hạn chế khi tiếp cận và sử dụng nguồn vốn vay.
Từ đó, một số doanh nghiệp đã tham gia đầu tư xây dựng các dự án NOXH kiến nghị, để chương trình phát triển NOXH được bền vững, Nhà nước cần lên kế hoạch dài hạn, đồng thời, bổ sung thêm nguồn vốn hỗ trợ doanh nghiệp để các doanh nghiệp có thể yên tâm phát triển các dự án NOXH kế tiếp.
Trước những đề xuất của doanh nghiệp, mới đây, Bộ Xây dựng đã kiến nghị lên Chính phủ nội dung cho phép sử dụng thí điểm nguồn vốn ODA của Hàn Quốc để triển khai mô hình NOXH tại một số địa phương, góp phần tạo nguồn vốn cho việc phát triển NOXH.
Một số doanh nghiệp đã tỏ ra khá hứng khởi nếu đề xuất này được áp dụng, bởi, họ cho rằng, không những doanh nghiệp có thêm nguồn vốn mới để phát triển dự án mà người dân cũng được hưởng lợi vì một khi áp dụng vốn ODA, giá NOXH cũng có khả năng sẽ giảm thấp hơn nữa, tạo điều kiện tốt nhất dành cho nhiều người thu nhập thấp có điều kiện mua nhà.
Song, trước đề xuất trên, TS Phạm Sỹ Liêm, Nguyên Thứ trưởng Bộ Xây dựng, Phó Chủ tịch Tổng Hội Xây dựng Việt Nam lại cho rằng: Gói 30.000 tỷ đã tiêu hết đâu mà đề xuất sử dụng vốn ODA để xây nhà ở xã hội?
Đồng thời, ông Liêm cũng lưu ý: Khi sử dụng nguồn vốn ODA cần phải cẩn trọng, bởi, nó dễ xảy ra nguy cơ làm tăng nợ công, mà có thể gánh nợ đó lại “đổ” lên đầu đầu người mua.
Trường hợp Hàn Quốc cho vay vốn ODA thì Nhà nước nên tạo điều kiện để Hà Nội và Tp.HCM vay đầu tư xây nhà cho thuê giá rẻ chứ không nên dùng để xây nhà bán, bởi, không phải đối tượng thu nhập thấp nào cũng có đủ khả năng để mua NOXH, mà chỉ có thể thuê lâu dài với giá rẻ, ông Liêm phân tích thêm.
Trước băn khoăn đó, Cục trưởng Cục Quản lý Nhà và Thị trường Bất động sản (Bộ Xây dựng) Nguyễn Mạnh Hà cho hay: Được Chính phủ giao nhiệm vụ triển khai thực hiện chương trình phát triển NOXH, Bộ Xây dựng đã tiến hành làm việc với phía Hàn Quốc, một trong những quốc gia có trình độ phát triển và chính sách phát triển NOXH rất thành công.
Thông qua việc hợp tác giữa Bộ Xây dựng với Bộ Đất đai Tài nguyên môi trường và nhà ở của Hàn Quốc, đã đưa ra thỏa thuận sẽ áp dụng mô hình NOXH được thực hiện thành công tại Hàn Quốc vào thị trường Việt Nam, mà trước mắt là đề xuất dự án thí điểm sử dụng nguồn vốn ODA để thực hiện triển khai một vài dự án thí điểm tại các địa phương, từ đó sẽ nhân rộng dần ra các địa phương khác, ông Hà cho biết thêm.
Đồng thời, trước cấu hỏi liệu công nợ có tăng khi sử dụng vốn ODA để xây dựng NOXH hay không? Ông Hà cũng cho rằng, chủ yếu là các doanh nghiệp trong nước tham gia phát triển NOXH, vì vậy, việc sử dụng nguồn vốn ODA của Hàn Quốc chỉ là mô hình thí điểm để nhân rộng mô hình NOXH của Hàn Quốc tại Việt Nam, chứ không có hy vọng sử dụng vốn ODA lớn cho việc phát triển NOXH. Không chỉ vậy, Bộ xây dựng cũng mới chỉ đề xuất thực hiện chương trình thí điểm này tại 1-2 dự án thôi, quy mô không lớn nên sẽ không làm ảnh hưởng đến các nguồn khác.
