Luật Đất đai sửa đổi năm 2013 chính thức có hiệu lực vào tháng 7/2014
góp phần tháo gỡ khó khăn cho người dân và doanh nghiệp.
- Thưa ông, ông đánh giá thế nào về việc triển khai thi hành Luật Đất đai năm 2013, góp phần tháo gỡ những khó khăn của người dân và doanh nghiệp?
Luật Đất đai 2013 chính thức có hiệu lực từ ngày 1/7/2014 đã đưa ra những quy định cụ thể đối với người sử dụng đất như: Bảo hộ quyền sử dụng đất, quyền sở hữu tài sản gắn liền với đất hợp pháp của người sử dụng đất; quy định quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất khi đủ điều kiện, kể cả trường hợp sử dụng đất mà không có giấy tờ về quyền sử dụng đất. Không chỉ vậy, Luật Đất đai 2013 đã chú trọng hơn đến vấn đề an sinh xã hội như tái định cư, hỗ trợ đào tạo nghề, tìm kiếm việc làm cho người có đất bị thu hồi, nhấn mạnh đến quyền được bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất. Đồng thời, cũng mở rộng quyền hạn đối với các tổ chức, doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài được nhận chuyển nhượng vốn đầu tư là giá trị quyền sử dụng đất.
Đặc biệt, Luật Đất đai 2013 cũng đã có những quy định giúp mở rộng hơn về quyền tiếp cận đất đai đối với hộ gia đình, cá nhân và tổ chức, từ đó, tạo điều kiện thuận lợi cho việc tổ chức sản xuất, kinh doanh. Việc áp dụng các quy định thu hồi đất, hình thức giao đất, cho thuê đất đối với các đơn vị doanh nghiệp trong nước và nước ngoài đều bình đẳng như nhau.
Nhằm tăng cường công tác quản lý đối với tài nguyên đất đai, Luật Đất đai năm 2013 cũng đã bổ sung thêm những điều khoản mới để vai trò giám sát của người dân được nâng cao.
- Vậy, có những minh chứng điển hình nào giúp chúng ta có thể thấy được sự giám sát của người dân đã góp phần quản lý đất đai hiệu quả hơn, thưa ông?
Nội dung tăng cường giám sát của người dân thông qua các tổ chức chính trị, mặt trận tổ quốc, cũng như sự trực tiếp tham gia của người dân vào các việc mà cơ quan Nhà nước ra quyết định hành chính về đất đai là một trong những điểm mới của Luật sửa đổi lần này. Điển hình là khâu quy hoạch, Luật quy định việc quy hoạch kế hoạch sử dụng đất các cấp phải lấy ý kiến của người dân. Khi thu nhận được ý kiến của người dân thì cơ quan nhà nước có thẩm quyền phải có trách nhiệm báo cáo tiếp thu và giải trình. Hay vấn đề về việc thu hồi đất, bồi thường hỗ trợ tái định cư, Luật đã yêu cầu Ủy ban Nhân dân cấp tỉnh phải trình Hội đồng Nhân dân tỉnh thông qua danh mục các dự án thu hồi đất.
Luật Đất đai 2013 cũng đã yêu cầu, cần phải hạn chế các trường hợp Nhà nước thu hồi đất, đồng thời, phải tăng cường giải pháp là người dân và doanh nghiệp tự thỏa thuận. Trên cơ sở đó, những trường hợp thuộc diện thu hồi thì được giao trách nhiệm cho Hội đồng Nhân dân cấp tỉnh (đại diện cho người dân) xác định danh mục các dự án thu hồi đất. Đối với trường hợp bồi thường hỗ trợ tái định cư cũng tương tự vậy, theo quy định của Luật, cơ quan quản lý nhà nước phải xem xét quyền lợi của người dân đã đồng thuận và việc bố trí đất đã thỏa đáng hay chưa trước khi phê duyệt phương án bồi thường. Để những nội dung Luật đề ra được triển khai một cách hiệu quả, Bộ Tài nguyên & Môi trường đã công bố đầu số điện thoại 043.7957889 để tiếp nhận các thông tin phản ánh của người dân về tình trạng vi phạm pháp luật trong quản lý, sử dụng đất đai, từ đó, kịp thời có hướng giải quyết và xử lý.
- Lại bàn về việc giám sát đất đai, hiện có một số ý kiến cho rằng, trách nhiệm của người đứng đầu trong Luật Đất đai 2013 vẫn còn bỏ ngỏ và chưa có chế tài xử lý. Theo ý kiến của riêng ông, việc giám sát trong lĩnh vực "nóng" này liệu có cần phải quy định chế tài hay không và nếu không có chế tài thì trách nhiệm của người đứng đầu cần phải quy như thế nào?
Phải khẳng định rằng, chúng ta đã có những quy định cụ thể về trách nhiệm cũng như những quy định xử phạt hành chính đối với người đứng đầu các cơ quan Nhà nước trong việc cung cấp thông tin cho người dân. Bản thân tôi cho rằng, nếu nói không có chế tài thì cũng không phải, nhưng việc các cơ quan cũng như những người đứng đầu có thực hiện một cách đầy đủ và nghiêm các quy định của Luật hay không thì cần phải có sự kiểm tra, giám sát trong quá trình triển khai, từ đó, có sự điều chỉnh hợp lý.
- Thưa ông, đã có không ít ý kiến cho rằng, chính sách tích cực về đất đai đã có những tác động tốt tới các hoạt động của thị trường trong thời gian qua. Vậy, những tác động này được thể hiện như thế nào ạ?
Theo tôi, những chính sách về đất đai có một mối quan hệ hết sức chặt chẽ với thị trường bất động sản. Những đổi mới trong Luật Đất đai năm 2013 sẽ có những tác động tích cực đối với thị trường bất động sản. Điển hình là nội dung quy định chặt chẽ về điều kiện để được Nhà nước giao đất, cho thuê đất, cho phép chuyển mục đích sử dụng đất của Luật Đất đai 2013. Luật cũng đã xây dựng một chế tài mạnh về việc thu hồi đất mà không bồi thường đối với dự án đã được Nhà nước giao đất, cho thuê đất nhưng không đưa đất vào sử dụng hoặc chậm tiến độ sử dụng, từ đó, sẽ giúp thanh lọc được những nhà đầu tư có năng lực để triển khai dự án…
Không chỉ vậy, Luật còn quy định việc xây dựng khung giá đất, bảng giá đất định kỳ 5 năm nhưng sẽ có những điều chỉnh cho phù hợp khi thị trường có biến động. Điều này sẽ tạo điều kiện thuận lợi hơn đối với việc tính thu thuế, phí, bảo đảm Nhà nước không bị thất thu, góp phần hình thành một thị trường bất động sản khởi sắc hơn. Bên cạnh đó, thị trường sẽ có những hoạt động ngày một công khai, minh bạch hơn thông qua quy định tổ chức lại Văn phòng đăng ký đất đai một cấp, xã hội hóa dịch vụ tư vấn xác định giá đất, cũng như việc xây dựng hệ thống thông tin đất đai, cơ sở dữ liệu đất đai, bảo đảm quyền tiếp cận thông tin đất đai của người dân, cải cách thủ tục hành chính trong lĩnh vực đất đai.
Trân trọng cảm ơn ông!
