Trước thông tin một số ngân hàng (NH) tăng lãi suất tiền gửi, chị Lê Thị Liên, quận Phú Nhuận, Tp.HCM chia sẻ, năm 2017, lãi suất tiền gửi kỳ hạn 12 tháng của NH mà chị vay vốn đã lên tới 6,5%/năm. Điều này khiến chị phải trả lãi suất 9,5%/năm với khoản vay, làm tăng chi phí mua nhà.
Sức ép từ tỷ lệ sử dụng vốn
Chị Liên cho biết thêm, cách đây 3 năm, chị vay một NH lớn 1,6 tỷ đồng để mua nhà trong thời hạn 15 năm với lãi suất 9%/năm áp dụng trong năm đầu tiên. Từ năm thứ 2 trở đi, lãi suất cho vay được tính bằng lãi suất tiết kiệm 12 tháng cộng với biên độ 3%.
Lãi suất huy động tăng khiến nhiều người gánh thêm lãi suất vay mua nhà
(Ảnh: Tấn Thạnh)Tuy nhiên, do trong năm 2015 chị Liên đã trả được 800 triệu đồng, năm 2016, lãi suất tiết kiệm kỳ hạn 12 tháng tại NH cho vay giữ ở mức 6%/năm nên chị chỉ trả lãi 9%/năm tương ứng với số tiền phải trả khoảng 6 triệu đồng/tháng. Tuy nhiên hiện nay, chị phải trả lãi 9,5%/năm cho 800 triệu đồng còn nợ, đồng nghĩa với việc mỗi tháng chị phải trả khoảng 6,3 triệu đồng.
Chị Liên cùng nhiều người khác đang lo lắng rằng, nhiều khả năng các NH lớn sẽ tăng tiếp lãi suất tiền gửi kỳ hạn 12 tháng lên 7%-7,5%/năm. Như vậy, lãi suất cho vay mua nhà tối thiểu khi đó sẽ là 10%/năm. Con số sẽ tăng thêm 1 điểm phần trăm so với năm 2016, chi phí mua nhà sẽ tiếp tục tăng.
Một trong những nguyên nhân mà NH tăng lãi suất tiền gửi là từ năm nay, tỷ lệ sử dụng vốn ngắn hạn cho vay dài hạn giảm từ 60% còn 50% và tiếp tục xuống tiếp 40% vào năm 2018. Điều này đồng nghĩa với việc các NH đã sử dụng vốn ngắn hạn để cho vay xây dự án BĐS quá nhiều nên hiện nay phải tăng lãi suất tiết kiệm để tăng cường huy động vốn để đưa tỷ lệ sử dụng vốn về đúng quy định.
Ủy ban Giám sát tài chính quốc gia ước tính, cuối năm 2016, tỷ lệ nguồn vốn ngắn hạn cho vay trung, dài hạn của toàn hệ thống NH đã tăng lên 35%. Vào cuối năm 2015, tỷ lệ này là 31,8%. Tại một số NH, tỷ lệ này cao sát mức trần quy định 50% được áp dụng từ đầu năm 2017.
Huy động vốn dài hạn
Thực tế, không ít NH tăng lãi suất huy động vốn dài hạn không chỉ để giảm tỷ lệ sử dụng vốn ngắn hạn mà còn mạnh tay cho vay BĐS để đạt mục tiêu tăng trưởng nhanh. Những NH này theo đó đã khuyến khích người gửi tiền ngắn hạn chuyển sang gửi kỳ hạn 6 tháng đến 12 tháng với lãi suất khá cao ở mức 7%-8%/năm. Thậm chí, một số NH còn dùng thủ thuật để người gửi rút tiền trước hạn mà vẫn được hưởng nguyên lãi suất.
Giới phân tích đánh giá, NH nào đối phó với quy định sử dụng vốn bằng cách thu hút tiền gửi dài hạn với lãi suất cao sẽ làm cho người đã vay tiền NH mua nhà tăng thêm chi phí. Điều này được lý giải bởi, những người này thường cam kết với NH lãi suất cho vay từ năm thứ 2 trở đi sẽ bằng lãi suất tiền gửi kỳ hạn 12 hoặc 13 tháng cùng với biên độ 3%-4%. Nếu vì lãi suất tăng lên mà người vay tiền mua nhà không trả được nợ thì NH sẽ phải đối mặt với nợ xấu. Các chủ đầu tư dự án nhà đất theo đó cũng không thu được tiền để tất toán nợ vay NH. Như vậy, nợ xấu của NH sẽ đến từ hai phía là người mua nhà lẫn chủ đầu tư.
