Theo hầu hết ý kiến của Thanh tra xây dựng huyện, quận tại Tp.HCM, điểm k, Khoản 2, Điều 89, Luật Xây dựng năm 2014 quy định, nếu không nằm trong khu di tích, khu bảo tồn, văn hóa, công trình xây dựng nhà ở riêng lẻ ở nông thôn thuộc khu vực chưa có quy hoạch phát triển đô thị, quy hoạch chi tiết xây dựng được duyệt sẽ được miễn phép xây dựng.
Chính vì vậy, việc áp dụng luật để xử lý hành vi xây dựng trái phép gặp nhiều khó khăn. Điều này dẫn tới tình trạng vi phạm trật tự xây dựng trên đất nông nghiệp ở các huyện ngoại thành như Cần Giờ, Hóc Môn, Củ Chi, Nhà Bè, Bình Chánh.
 |
| Theo lãnh đạo các huyện, quận tại Tp.HCM, việc xử lý tình trạng xây dựng trái phép gặp nhiều khó khăn do luật chồng chéo. |
So với năm 2017, lượng công trình không phép, sai phép tại huyện Bình Chánh giảm 60%, đại diện UBND huyện này cho hay. Thủ tục hành chính rườm rà, kéo dài là một trong những nguyên nhân khiến tình trạng xây dựng trái phép diễn ra tràn lan trước đây. Hiện tại, huyện đẩy mạnh việc cấp phép, còn ít hồ sơ trễ hẹn, đồng thời các tổ chức cũng kiểm tra chặt chẽ hơn.
Cũng theo đại diện huyện Bình Chánh, việc cấp phép xây dựng đối với nhà ở riêng lẻ khu vực nông thôn hiện là bất cập, vướng mắc của huyện. Để quản lý trật tự xây dựng có thể căn cứ vào quy hoạch điểm dân cư nông thôn theo Điều 93, Luật Xây dựng. Trong khi đó, Nghị định 139 lại không quy định xử lý. Do đó, dù huyện cấp phép xây dựng nhưng cũng không biết căn cứ vào đâu để xử phạt nếu người dân xây sai phép. Hiện chỉ có 3 điểm trên địa bàn huyện được quy hoạch điểm nông thôn, 36 điểm còn lại đang trình quy hoạch để triển khai thực hiện.
Trưởng phòng cấp phép xây dựng (Sở Xây dựng Tp.HCM), ông Tống Đức Tiến cho hay, điều kiện cấp giấy phép xây dựng là phải rà soát theo quy định. Tuy nhà ở riêng lẻ ở nông thôn được miễn phép xây dựng song điều này không đồng nghĩa với việc không quản lý. Vì thế, để quản lý nhà ở riêng lẻ, địa phương phải căn cứ vào quy hoạch xây dựng được duyệt cũng như các quy định của pháp luật liên quan quy định về thiết kế đô thị, quản lý quy hoạch kiến trúc.
Để được cấp phép xây dựng, công trình cần có 2 điều kiện tiên quyết là phù hợp quy hoạch xây dựng, phù hợp với mục đích sử dụng đất. Đất ở đô thị và đất ở nông thôn đều là đất ở. Trường hợp thỏa mãn các điều kiện này sẽ được cấp phép xây dựng. Nếu đất ở nông thôn đã được quy hoạch là đất ở đô thị, đồng thời có đầy đủ quy chế quản lý quy hoạch kiến trúc hoặc quy hoạch chi tiết xây dựng hoặc hoặc thiết kế đô thị thì mới cấp phép xây dựng.
 |
| Cưỡng chế trường hợp vi phạm xây dựng |
Còn nếu khu vực chưa có quy hoạch xây dựng được duyệt, khi đó địa phương cần phải quy định về quản lý kiến trúc, quy hoạch làm cơ sở cấp phép xây dựng và quản lý trật tự xây dựng. Tp.HCM đã có chỉ đạo khẩn trương triển khai lập thiết kế đô thị để cấp giấy phép xây dựng hồi tháng 10/2017.
Thanh tra Sở Xây dựng Tp.HCM cho biết, quy hoạch điểm nông thôn được duyệt tại TP rất ít. Qua nhiều văn bản mà Thanh tra Sở nhận từ huyện Nhà Bè và Bình Chánh cho thấy, nhu cầu xây dựng trên đất nông thôn rất lớn. Do đó, vi phạm xây dựng sẽ tăng lên nếu không quản lý tốt. Tuy nhiên, Nghị định 139 không quy định xử phạt hành vi xây dựng trái phép đối với nhà ở riêng lẻ khu vực nông thôn.
