Theo công văn này: “Các huyện, quận gửi văn bản yêu cầu các đối tượng kinh doanh trên phải thực hiện nghiêm quy định về chuyển hoạt động sang địa điểm khác không phải là căn hộ chung cư”.
Giảm nhưng chưa đáng kể
Tại Tp.HCM hiện nay, đã có nhiều công ty, văn phòng đại diện… dời ra khỏi chung cư. Trưởng ban quản lý chung cư Khang Phú (quận Tân Phú), bà Nguyễn Thị Bích Thư cho biết, tại chung cư này tầng trệt là tầng thương mại, kinh doanh theo đúng công năng. Một số công ty đặt trụ sở ở các tầng căn hộ nay đã chuyển đi gần hết.
Bà Thư thông tin: “Năm 2016, có một căn hộ tổ chức hoạt động bán hàng đa cấp, người ra vào thường xuyên, gây ồn ào mất trật tự nên cư dân phản ứng. Ban quản lý đã nhắc nhở và mời công an địa phương vào can thiệp. Nay căn hộ này không còn hoạt động kinh doanh đa cấp nữa”.
Vào tháng 11/2016, Sở KH&ĐT Tp.HCM đã phát đi thông báo yêu cầu di chuyển hoạt động kinh doanh ra khỏi chung cư nhưng tại một số chung cư tình hình kinh doanh vẫn diễn ra khá nhộn nhịp. Ví dụ như chung cư 62 Nguyễn Huệ, các quán cà phê, nhà hàng, thời trang... vẫn mở cửa đón khách. Trong khi đó, các công ty, hộ kinh doanh tại nhiều chung cư khác vẫn tổ chức bán hàng đa cấp hoặc đặt biển hiệu trụ sở chứ chưa chuyển trụ sở đi.
Sở KH&ĐT Tp.HCM đang phối hợp cùng Sở Xây dựng rà soát, xử lý theo quy định đối với các công ty đặt trụ sở trong chung cư. Bên cạnh đó, Sở này cũng vừa có báo cáo gửi UBND TP nêu rõ vào tháng 11/2016 đã phát thông báo đến 2.114 công ty có trụ sở đặt tại nhà chung cư. Nội dung thông báo nêu rõ, doanh nghiệp không được kinh doanh tại căn hộ chung cư nữa mà phải di dời đi nơi khác theo đúng Nghị định 99/2015 hướng dẫn Luật Nhà ở.
Quán cà phê, nhà hàng, thời trang... tại một số chung cư trên địa bàn
Tp.HCM vẫn mở cửa đón khách. (Ảnh: Quỳnh Như)
Trên thực tế, đã có khá nhiều công ty gửi giải trình cho Sở KH&ĐT. Các doanh nghiệp này nộp kèm giấy tờ chứng minh trụ sở đặt tại “phần diện tích dùng để kinh doanh của nhà chung cư” mà không phải là “căn hộ chung cư”, chủ yếu là các tầng trệt, tầng 1, tầng 2 và tầng thượng.
Đại diện Sở KH&ĐT cho hay, những trường hợp này không thuộc diện phải di dời ra khỏi nhà chung cư nhưng phải chấp hành quy định tại Điều 35 Nghị định 99/2015 của Chính phủ về một số ngành nghề cấm kinh doanh tại nhà chung cư”.
Một số công ty khác giải trình rằng, họ chỉ đặt trụ sở để liên lạc, lưu trữ giấy tờ chứ không hoạt động kinh doanh, không có khách ra vào. Theo vị đại diện này: “Sở sẽ tổng hợp các giải trình, kiến nghị của doanh nghiệp để báo cáo và đề xuất hướng xử lý với UBND Tp.HCM”.
Phải di dời đi nơi khác
Trao đổi về việc “trục xuất” doanh nghiệp khỏi chung cư, Sở Xây dựng Tp.HCM cho biết vẫn giữ nguyên quan điểm căn hộ chung cư chỉ dùng để ở, không được hoạt động kinh doanh. Theo đúng Luật Nhà ở và Nghị định 99/2015, doanh nghiệp nào còn đóng ở căn hộ chung cư thì phải chuyển hoạt động kinh doanh ra khỏi chung cư.
Việc sử dụng căn hộ chung cư làm văn phòng làm việc là không hợp lý, gây ảnh hưởng đến toàn bộ công trình, phá vỡ chức năng quy hoạch khi cơ quan có thẩm quyền duyệt thiết kế; quy mô dân số, lưu lượng người ra vào chung cư tăng lên, ảnh hưởng an ninh trật tự, hạ tầng kỹ thuật, giao thông, Sở Xây dựng Tp.HCM nhận định.
Đại diện Sở Xây dựng cho biết: “Quy chuẩn, tiêu chuẩn xây dựng khi thiết kế, tải trọng của căn hộ chung cư chỉ có 200kg/m2 trong khi nhà văn phòng đến 300-400kg/m2. Sử dụng căn hộ chung cư làm văn phòng sẽ làm tăng tải trọng, ảnh hưởng khả năng chịu lực, an toàn của công trình; ảnh hưởng đến diện tích để xe của công trình do nhu cầu diện tích để xe của văn phòng lớn hơn so với căn hộ chung cư. Điều này khiến cơ quan quản lý khó kiểm soát việc sử dụng chung cư”.
Cũng theo Sở Xây dựng, việc cấm hoạt động kinh doanh trong căn hộ chung cư không phải là chuyện “đùng một cái”. Năm 2009 đã có công văn của Bộ Xây dựng quy định không cấp mới đăng ký doanh nghiệp có trụ sở trong chung cư, trừ khi xuất trình giấy tờ chứng minh đặt trụ sở trong phần diện tích kinh doanh.
Luật Nhà ở năm 2014 cũng có quy định nghiêm cấm sử dụng căn hộ chung cư vào mục đích không phải để ở, tức là cấm hoàn toàn việc kinh doanh dù ngành nghề gì.
Cần sớm có chế tài xử lý
Theo Luật sư Hoàng Cao Sang (Trung tâm Trọng tài thương mại Quốc tế Thái Bình Dương), Điều 80 của Nghị định 99/2015 yêu cầu tổ chức, cá nhân, hộ gia đình phải chuyển hoạt động kinh doanh sang địa điểm khác không phải là căn hộ chung cư. Sau ngày 10/6/2016, tổ chức, cá nhân, hộ gia đình không được kinh doanh tại căn hộ chung cư nữa.
Tuy Nghị định 121/2013 có quy định về việc xử phạt xây dựng, nhà ở nhưng nghị định này có trước Luật Nhà ở 2014 và chỉ đến Luật Nhà ở 2014 mới cấm dùng nhà chung cư vào mục đích kinh doanh. Do đó, Nghị định 121/2013 không có quy định xử phạt hành vi dùng nhà chung cư vào mục đích kinh doanh.
Đã có một dự thảo nghị định thay thế cho Nghị định 121/2013 có quy định xử phạt. Theo đó, nghị định dự thảo này quy định sẽ phạt tiền từ 30-40 triệu đồng đối với một trong các hành vi như sử dụng căn hộ chung cư vào mục đích không phải để ở. Thế nhưng, nghị định vẫn là dự thảo nên không áp dụng để xử phạt được. Muốn xử lý thì phải sớm có nghị định xử phạt thay thế cho Nghị định 121/2013.
Trong số 2.114 thông báo gửi đến các công ty có trụ sở đặt tại nhà chung cư thì có gần 1.000 thông báo được bưu điện trả về vì không có người nhận, theo thông tin từ Phòng Đăng ký kinh doanh, Sở KH&ĐT Tp.HCM. Điều đó cho thấy, nhiều công ty đã di chuyển đi nơi khác hoặc không còn hoạt động nhưng chưa làm thủ tục đổi địa chỉ trụ sở.
