Phần lớn các gia đình Á Đông đều có một bàn thờ thần linh, thờ tổ tiên hoặc chí ít là bàn thờ thần linh. Chính vì thế, dù ngôi nhà có được thiết kế theo phong cách truyền thống hay hiện đại thì cũng luôn phải dành một không gian trang nghiêm cho phòng thờ bởi đây cũng chính là góc tâm linh của mỗi gia đình.
Việc sắp đặt, bài trí bàn thờ hợp phong thủy cũng là một cách để con cháu thể hiện sự tôn kính của mình đối với các bậc bề trên. Hơn nữa, trong phong thủy dương trạch, bàn thờ còn có một vị trí vô cùng quan trọng. Vì lý do này, mỗi khi năm hết Tết đến, việc bố trí bàn thờ thường được mọi người đặt lên hàng đầu. Quan niệm phong thủy cũng quy định một số nguyên tắc cơ bản khi bài trí bàn thờ như sau:
Nguyên tắc “Nhất vị, nhị hướng”
Bàn thờ nên được đặt tại vị trí có điểm tựa vững chắc. Lý tưởng nhất là nên bố trí một phòng riêng để làm phòng thờ. Nếu điều kiện không cho phép, bạn có thể bố trí bàn thờ ở phòng sinh hoạt, phòng khách nhưng không nên bố trí ở phòng bếp, phòng ngủ hay phòng ăn. Bàn thờ là không gian tâm linh cần sự yên tĩnh, vì thế không nên đặt gần các nút giao thông trong nhà hay chân cầu thang, phía trên và dưới cửa sổ, cửa ra vào. Ngoài ra, cũng không nên đặt bàn thờ thẳng với cửa chính, cửa sổ vì sẽ khiến gió thổi xộc vào, nếu phạm phải điều này thì cần có một tấm bình phong chắn gió.
Xét theo góc độ Học thuật Phong thủy chuyên sâu, "Vị" ở đây có nghĩa là khi bàn thờ được đặt tại các cát cung của thuật định vị Cửu Cung Thần Sát như Âm Quý Nhân, Dương Quý Nhân, Thiên Lộc (nếu ở đúng cung Tài thành Lộc cư Lộc vị là đắc cách), Thiên Mã. Theo đó, Âm Quý Nhân là vị trí đặt bàn thờ đại cát khánh, tiếp đến là Dương Quý Nhân, sau đó là Lộc vị, rồi mới đến 16 cung trong Huyền Không trạch vận (các cung Diên Thọ, Tài lộc, Tử tức).
Bài trí bàn thờ hợp phong thủy trong dịp Tết giúp gia chủ đón nhận may mắn, tài lộc
Trường phái Bát trạch có câu: Cát tọa, cát hướng đối với bàn thờ và thường bị lầm hiểu là “Vị”. Tuy nhiên, xét sâu xa hơn, Nguyên khí bốc lên từ dưới lòng đất, vì thế nó chính là khí của cửu cung trong vùng khí trường. Vì vậy, nếu xét về “Vị” trí của vật thể thì cần xét đến khí của Cửu Cung trong vùng khí trường chứ không xét “phương toạ” trong Bát khí như nhiều chuyên gia Phong thuỷ vẫn hiểu lầm. Về bản chất, “phương toạ” đó vẫn chỉ là xét về Thực khí – Dương khí mà thôi.
Do thực khí vốn nổi trên mặt đất, loại khi này không ngừng biến đổi nên Học thuật Phong thủy lấy Bát khí (bao gồm Sinh khí, Diên niên, Thiên y, Phục vị, Tuyệt mạng, Lục sát, Hoạ hại, Ngũ quỷ) để tượng trưng cho Thực khí. Thực khí phải dụng hướng mà hấp thụ, ngoài ra nó phụ thuộc vào nhân khí - cơ địa của người ở. Theo đó, những người có mệnh thuộc quẻ Tây tứ mệnh nếu muốn đón được các cát khí (Sinh khí, Diên niên, Thiên y, Phục vị) thì nên dụng hướng của Tây trạch. Những người ở Đông tứ mệnh muốn đón các cát khi hay có thực khí tốt thì nên dụng hướng của Đông trạch. Xét về độ mạnh yếu thì Thực khí nhẹ hơn Nguyên khí nhưng phát tác nhanh. Nguyên khí mạnh hơn nhưng phát tác chậm.
Dương cơ có khả năng hấp thụ được cả hai khí là Thiên khí và Địa khí (bao gồm Dương khí + Thực khí) nên phát tác nhanh . Tuy nhiên, Âm khí - Nguyên khí cùng với Thiên khí mới là khí có khả năng tương tác mạnh nhất.
Thông thường, tỷ lệ của hai khí này với Dương cơ là: 80-90% là Nguyên khí và Thiên khí, 10-20% là Thực khí. Bàn thờ tốt nhất nên được đặt tại các cát cung của Cửu cung khí trường trên, hoặc chí ít phải được đặt tại cung Vô nguyên khí hữu thực khí (có vùng khí trung bình) và các cung tốt trong 16 cung Huyền Không trạch vận với thế các vượng sơn khi kết các bộ sơn tinh hướng tinh trong mệnh bàn phi tinh, chẳng hạn như 1-4; 1-6; 8-1; 8-8; 9-8; 8-9; 1-8 đối với giai đoạn vận 8 từ 2004 đến 2023).
Hướng của bàn thờ được xác định là hướng đi thẳng qua tâm và vuông góc với mặt bàn thờ (tức là ngược với hướng của người đứng thắp hương. Theo Bát trạch, nên bố trí bàn thò tại tứ cát: Sinh Khí, Thiên Y, Diên Niên, Phục Vị.
Chuyên gia phong thủy Nguyễn Song Hà
