Dự án NOXH Kiến Hưng tại Hà Đông, Hà Nội
Thực tế, nhiều người vẫn nghĩ việc mua được một suất nhà ở xã hội là may mắn vì nhà ở xã hội sẽ rẻ hơn nhiều so với nhà thương mại, hơn nữa lại nhận được nhiều ưu đãi của nhà nước như giảm thuế, miễn tiền sử dụng đất... Tuy nhiên, thị trường hiện nay lại đang xuất hiện không ít các dự án nhà ở thương mại giá còn rẻ hơn nhà ở xã hội.
Tại quận Hà Đông, dự án nhà ở xã hội Kiến Hưng trên mặt đường Lê Trọng Tấn, quận Hà Đông sẽ được chủ đầu tư bán với mức giá dự kiến 11,3 triệu đồng/m2. Trong khi đó, chỉ cách đó vài trăm mét, dự án nhà ở thương mại thấp tầng tại dự án Thanh Hà - Cienco 5, giá bán 1m2 chỉ ở mức 9,5 triệu đồng/m2. Thực tế này đã khiến nhiều người có ý định mua nhà ở xã hội chuyển sang mua nhà thương mại vì nhà ở thương mại rẻ hơn, lại không bị ràng buộc bởi các thủ tục chuyển nhượng.
Ví dụ, để có thể mua được nhà ở xã hội, người mua sẽ phải trải qua cửa ải đầu tiên là hoàn tất mọi thủ tục để chứng minh đủ điều kiện được mua nhà. Những người cần vay vốn từ gói hỗ trợ của Nhà nước sẽ phải làm thêm nhiều thủ tục khác để chứng minh khả năng trả nợ... Sau khi mua được nhà, nếu muốn chuyển đổi, người mua nhà phải chờ sau đó 5 năm. Đây được cho là rào cản lớn nhất khiến nhiều người có nhu cầu nhưng không muốn tiếp cận với nhà ở xã hội.
Theo các chuyên gia, việc giá nhà ở xã hội có những nơi cao hơn nhà ở thương mại là do thị trường BĐS cạnh tranh khốc liệt, nhiều dự án thương mại do đó đã chấp nhận đầu tư không có lãi, thậm chí chịu lỗ. Trong khi đó, nhiều dự án nhà ở xã hội vẫn cứng nhắc tính toán mức lợi nhuận ở mức 10% nên giá cao hơn nhà ở thương mại là điều dễ hiểu.
Đồng thời, một trong những nguyên nhân khiến nhà ở xã hội không còn hấp dẫn, rơi vào cảnh ế ẩm không có người mua là do gói vay ưu đãi 30.000 tỷ đồng đã dừng giải ngân vào cuối năm 2016, hiện chưa có gói nào thay thế. Như vậy, nếu không có gói vay hỗ trợ, người thu nhập thấp sẽ không dám mua vì không chịu nổi lãi suất vay thương mại thông thường, nhất là khi thời gian vay dài mà lãi suất lại thả nổi theo thị trường.
Theo nhận định của nhiều chủ đầu tư BĐS, có nhiều nguyên nhân dẫn đến sự chênh lệch giá bán tại các dự án nhà ở xã hội. Nguyên nhân lớn nhất được cho là có sự khác biệt rất lớn về nhu cầu của người dân với loại hình nhà ở này tại từng địa phương. Trong khi khu vực nội đô TP có nhu cầu rất lớn thì nguồn cung nhà xã hội, nhà giá thấp lại ở mức hạn chế, việc triển khai các dự án còn chậm; nhiều địa phương chưa bố trí đủ quỹ đất 20% các khu đô thị mới, các dự án nhà ở thương mại theo quy định dành để xây dựng nhà ở xã hội...
Tình trạng “loạn giá” tại các dự án nhà ở xã hội và nhà ở thương mại hiện nay có thể được giải thích bởi nhiều lý do. Chủ đầu tư dự án nhà ở xã hội tính sai chi phí đầu vào để tăng giá bán, tăng lợi nhuận hơn mức 10% theo quy định của Bộ Xây dựng được cho là một trong những lý do. Ngoài ra, việc chủ đầu tư dự án nhà ở thương mại cố tình công bố giá bán công khai thấp hơn so với giá bán mà người mua thực nộp cũng được xem là nguyên nhân khác.
