Hợp đồng mua bán đất, cơ quan nào có thẩm quyền công chứng?

Giao cơ quan công chứng: Vẹn đôi đường

Các văn bản hợp đồng về quyền sử dụng đất như mua bán, tặng cho, thế chấp… được thực hiện tại cơ quan công chứng hoặc UBND cấp xã theo quy định trong Luật Đất đai 2003. Nhưng để đảm bảo an toàn pháp lý cho các hợp đồng giao dịch và để UBND cấp xã tập trung thực hiện tốt việc chứng thực bản sao, chữ ký, TP.HCM đã quyết định chuyển giao thẩm quyền này cho tổ chức khác. Theo đó, Quyết định 31 năm 2011 của UBND Tp.HCM đã quy định, việc chứng thực toàn bộ hợp đồng giao dịch về quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác (trừ di chúc) sẽ chuyển sang tổ chức hành nghề công chứng thay vì UBND xã, phường, thị trấn như quy định cũ.

Tại báo cáo trình UBND TP về vấn đề này, Sở Tư pháp TP nhận xét: “Việc chuyển giao thẩm quyền công chứng các văn bản hợp đồng về quyền sử dụng đất như mua bán, tặng cho, thế chấp... trên địa bàn TP đã đi vào nền nếp, ổn định. Các tổ chức hành nghề công chứng đã đảm bảo nhu cầu của xã hội, người dân về việc công chứng. Sau khi thực hiện việc chuyển giao, UBND các cấp cũng đã bố trí lại cán bộ, cơ sở vật chất theo hướng tinh giản đi”.

Người dân đang công chứng giấy tờ nhà, đất tại Phòng Công chứng số 7 (quận 6, TP.HCM). Ảnh: C.Tú

Nhưng đến năm 2013, Luật Đất đai được ban hành lại tiếp tục giữ quy định người sử dụng đất được lựa chọn công chứng tại tổ chức hành nghề công chứng hoặc chứng thực tại UBND cấp xã các hợp đồng, giao dịch về quyền sử dụng đất. Sở Tư pháp lập tức có văn bản báo cáo TP vì nhận thấy quy định này dẫn đến độ chênh về pháp lý và thực tế đang thực hiện thuận lợi. TP đã có phản hồi và chỉ đạo Sở Tư pháp khẩn trương báo cáo, kiến nghị Bộ Tư pháp hướng dẫn. Các cơ quan, tổ chức tạm thời tiếp tục thực hiện theo Quyết định 31 của TP trong thời gian chờ hướng dẫn của Bộ Tư pháp.

Lại có thêm chỉ đạo khác

Gần đây, Bộ Tư pháp đã có văn bản cho hay sẽ phối hợp với Bộ Tài nguyên & Môi trường để nghiên cứu, rà soát các quy định để đề xuất, báo cáo Thủ tướng. Trong thời gian này, Bộ Tư pháp đề nghị các tỉnh đã ban hành quyết định về chuyển giao thẩm quyền công chứng, chứng thực tiếp tục thực hiện như cũ để tránh xáo trộn.

Tưởng như mọi chuyện đang tạm ổn nhưng tình hình vẫn tiếp tục rối bởi sau đó ngành tài nguyên lại có chỉ đạo khác với ban đầu. Bộ Tài nguyên & Môi trường đã có văn bản gửi các tỉnh, thành yêu cầu các địa phương phải thực hiện đúng quy định về công chứng, chứng thực tại Luật Đất đai 2013. Lý do là trước đó Thủ tướng đã chỉ đạo “nghiêm túc thực hiện quy định về công chứng, chứng thực hợp đồng văn bản về thực hiện quyền của người sử dụng đất theo Luật Đất đai 2013 để tạo điều kiện thuận lợi cho người dân, doanh nghiệp. Tránh tình trạng bắt buộc phải công chứng tại tổ chức hành nghề công chứng đã diễn ra tại một số địa phương”.

Sau khi nhận được văn bản này, UBND TP lại giao Sở Tài nguyên & Môi trường phối hợp các sở, ngành liên quan nghiên cứu để triển khai thực hiện đúng quy định trên. Như vậy, cùng một vấn đề nhưng do hai hướng chỉ đạo khác nhau dẫn đến TP cũng có hai hướng triển khai và đến nay vẫn chưa gút sẽ thực hiện ra sao.