Sau yếu tố vốn để đầu tư, muốn phát triển NOXH rất cần một tầm nhìn quy hoạch khả thi.
NOXH ế là thực tế
Luật Nhà ở năm 2014 quy định, NOXH là nhà ở có sự hỗ trợ của Nhà nước cho 10 nhóm đối tượng, bao gồm: Người thu nhập thấp có nhu cầu nhà ở; công nhân lao động tập trung tại các khu công nghiệp; học sinh, sinh viên trong quá trình học tập…
Tuy nhiên, đến hiện tại mới chỉ có thị trường nhà ở cho người thu nhập thấp phần nào đáp ứng được nhu cầu, giải quyết được chỗ ở cho một bộ phận công chức, viên chức có thu nhập ổn định. Thị trường ghi nhận đã có những dự án rất đắt khách, khách hàng phải bốc thăm để được mua 1 căn NOXH (kể cả mua - thuê mua) như: Dự án nhà ở Đại Kim và 622 Minh Khai do Công ty CP Đầu tư Phát triển nhà Hà Nội số 5 làm chủ đầu tư và 1 số dự án khác quanh khu vực các quận nội thành.
Còn lại các dự án nhà ở cho các nhóm đối tượng khác đều không đạt được hiệu quả như mong đợi. Tại dự án nhà ở danh cho học sinh, sinh viên tại KĐT Pháp Vân - Tứ Hiệp. Sau khi Bộ Xây dựng kiếm tra thì nhận thấy, số lượng sinh viên vào ở tại các hạng mục đã hoàn thành của dự án (nhà A1, A5, A6) là không nhiều (tỷ lệ lấp đầy chỉ khoảng 30%); trong khi quy mô dự án gồm tổng số 6 hạng mục được đầu tư bằng nguồn vốn trái phiếu Chính phủ. Đáng chú ý, trước khi triển khai dự án, theo tổng hợp đăng ký của các trường về số lượng sinh viên có nhu cầu muốn vào ở tại dự án lên tới 15.000 sinh viên.
Tại phân khúc nhà ở cho công nhân lao động trong các khu công nghiệp, tình trạng ế phòng cũng xảy ra tương tự.
Đại diện Sở Xây dựng Hà Nội cho biết, hiện có hàng loạt dự án nhà ở dành cho đối tượng công nhân không có người ở. Cụ thể là tại dự án đầu tư xây dựng nhà ở thí điểm phục vụ công nhân thuộc ô đất NO-02, NO-03 (xã Kim Chung, Đông Anh) do Tổng Công ty CP Vinaconex làm chủ đầu tư, có rất nhiều nhà ở bị bỏ trống. Tại 6 đơn nguyên thuộc khu vực này thì có tới 2.700 chỗ ở còn trống gây lãng phí, xuống cấp.
Phát triển NOXH bị hạn chế từ tầm nhìn quy hoạch
Nếu như bàn về phát triển NOXH, người ta thường nhắc đến yếu tố then chốt là nguồn vốn thì khi quỹ NOXH đã hình thành mới bộc lộ ra những bất cập trong công tác quản lý đầu tư và sử dụng hiệu quả.
Các chuyên gia cho rằng, trước khi đề cập đến bài toán tài chính, điều kiện thiết yếu làm nền tảng để phát triển NOXH thực sự hiệu quả là quỹ đất và cần có một tầm nhìn quy hoạch khả thi. Các đơn vị chức năng cần tiến hành khảo sát, điều tra sát nhu cầu thực tế về NOXH, cụ thể đối với từng khu vực để từ đó phân bổ, bố trí xây dựng các dự án cho phù hợp, tránh tình trạng nhà bán không người mua, nhà chưa bán đã có “gạch xếp hàng”.
Chi phí vài trăm ngàn đồng/sinh viên/tháng cho việc lưu trú sinh hoạt tại Hà Nội không phải là con số lớn đối với bài toán kinh tế của số đông viên chức lao động ngoại tỉnh cho con về Hà Nội học, thậm chí chỉ bằng 50% giá thuê nhà trọ cấp 4 trong ngõ hẻm. Vậy đâu là nguyên nhân khiến cho các dự án phát triển nhà ở cho sinh viên thuê không đáp ứng được kỳ vọng? Đó chính là vì các nhà hoạch định chính sách mới chỉ căn cứ theo nhu cầu về số lượng mà bỏ qua yếu tố tập quán sinh hoạt của chính đối tượng thụ hưởng.
Hiện TP đã quy hoạch và có kế hoạch di chuyển các trường đại học ra khỏi nội thành, đồng thời triển khai đầu tư xây dựng các khu nhà ở cho học sinh, sinh viên tại các địa điểm khác phù hợp với nhu cầu và điều kiện sinh hoạt của sinh viên.
Bộ Xây dựng cho rằng, đề xuất chuyển đổi nhà A2, A3, A4 sang NOXH là hoàn toàn phù hợp và cần thiết, tránh lãng phí, đặc biệt đáp ứng được nhu cầu bức thiết về nhà ở của xã hội. Tuy nhiên, để thu hút người dân về đây ở, các cơ quan chức năng của Hà Nội cũng cần sớm hoàn thiện hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội để đảm bảo tối đa mọi điều kiện ở cho người dân…
