Rằm tháng Giêng hay Tết Nguyên Tiêu chính là ngày trăng tròn đầu tiên của năm mới. Phật giáo quan niệm rằng, vào ngày mùng 1 và ngày rằm hàng tháng là ngày của Phật, do vậy Rằm tháng Giêng được gọi là Tết Nguyên Tiêu là vì vậy. Trong các ngày này, Phật tử thường đến chùa làm lễ.

Nhiều người còn tin rằng, đêm Rằm tháng Giêng là đêm đầu tiên Phật giáng lâm. Vì thế, Rằm tháng Giêng cũng là dịp mà người ta đi lễ chùa cầu may, cầu an, cúng sao giải hạn. Cũng bởi thế mà ngày 15 tháng Giêng âm lịch hàng năm trở thành ngày rằm quan trọng nhất trong quan niệm của người Việt.

Cũng bởi lý do này mà dân gian vẫn có câu: “Cúng quanh năm không bằng Rằm tháng Giêng” hay “Lễ Phật quanh năm không bằng ngày Rằm tháng Giêng”.

Cúng Rằm tháng Giêng vào giờ nào?

Trong ngày Rằm tháng Giêng, các gia đình thường làm lễ cúng Phật và cúng gia tiên với mong muốn những điều tốt lành sẽ đến với các thành viên trong gia đình. Người xưa quan niệm rằng, trong ngày Rằm tháng Giêng, chỉ có giờ Ngọ là chuẩn nhất, phù hợp nhất để làm lễ cúng Rằm. Bởi giờ Ngọ chính là lúc thần Phật giáng thế. Việc làm lễ cúng Rằm tháng Giêng là nhằm mục đích chào đón thần Phật.

Người xưa cho rằng, thời khắc lý tưởng nhất để cúng Rằm tháng Giêng là giờ Ngọ - đây là lúc thần Phật giáng thế. Ảnh minh họa.

Chuẩn bị đồ lễ cúng Rằm tháng Giêng

Vào ngày Rằm tháng Giêng, các gia đình thường chuẩn bị hai lễ cúng: Lễ cúng Phật và lễ cúng gia tiên. Tùy vào phong tục tập quán cũng như điều kiện kinh tế mà mâm cúng Rằm tháng Giêng của các gia đình có thể khác nhau.

Mâm cỗ cúng Rằm tháng Giêng.

Có 2 lễ cúng cần chuẩn bị là lễ cúng mặn cho ban thờ gia tiên và lễ cúng chay cho ban thờ Phật.

Mâm cỗ cúng gia tiên là cỗ mặn, gồm 6 đĩa và 4 bát, tổng cộng thành 10 món, bao gồm:

- 6 đĩa gồm thịt gà (thịt lợn), giò (hoặc chả), nem thính (hoặc đĩa xào), dưa muối, xôi (hoặc bánh chưng) và nước chấm.

- 4 bát gồm bát mọc, bát miến, bát bóng, bát ninh măng.

Mâm cỗ chay cúng Phật tùy loại, có từ 10 đến 25 món. Điểm đặc trưng trên mâm cỗ chay là sự hiện diện của những màu sắc tượng trưng cho Ngũ hành. Màu vàng tượng trưng cho hành Kim, màu xanh tượng trưng cho hành Mộc, màu trắng của hành Thủy, màu đỏ của hành Hỏa và màu đen của hành Thổ. Các món thông dụng nhất bao gồm:

- Hoa quả, chè xôi

- Các món đậu

- Canh xào không thêm nhiều hương liệu

- Bánh trôi nước

Ngoài ra, cần sắm sửa thêm các đồ lễ:

- Hương

- Hoa tươi

- Vàng mã

- Đèn nến

- Trầu cau

Cúng Rằm tháng Giêng ở chung cư cần lưu ý điều gì?

Với những người sống ở chung cư, việc lựa chọn giờ cúng hay sắm lễ đều diễn ra bình thường. Tuy nhiên, khi hóa vàng, gia chủ cần lưu ý hơn. Lưu ý không hóa vàng ở ban công hay các không gian chung như sân thượng, hành lang vì sẽ ảnh hưởng đến hàng xóm và không đảm bảo an toàn về phòng cháy.

Nên hóa vàng tại các đỉnh hóa vàng đặt ở quanh chung cư. Ảnh minh họa.

Theo quan niệm của Phật giáo: Tâm xuất thì Phật biết. Nếu khu chung cư đã có lò đốt vàng mã chung thì nên hóa đúng nơi quy định và người đã khuất vẫn sẽ chứng giám được lòng thành của người thân.