Nhật Bản liên tục đầu tư mạnh tay vào các trung tâm mua sắm tại Việt Nam trong những năm gần đây. Năm 2016, tại Tp.HCM, trung tâm mới của hệ thống Aeon Mall tiếp tục được khai trương ở quận Bình Tân. Kế đến là sự xuất hiện của ngôi sao mới nổi Takashimaya ở trung tâm quận 1.
Bên cạnh lĩnh vực bất động sản bán lẻ, người Nhật còn tỏ rõ tham vọng khi muốn tham gia vào các phân khúc căn hộ, văn phòng và cả hạ tầng. Trong năm 2017, Toshin - công ty Nhật đứng sau Takashimaya dự định trong sẽ tiếp tục đầu tư một dự án khoảng 100 triệu USD. Tại Hà Nội, Tập đoàn Mitsubishi liên doanh cùng Bitexco phát triển dự án nhà ở quy mô khoảng 290 triệu USD.
Theo dự kiến, trong 10 năm tới, Tập đoàn Kajima thành lập liên doanh với Indochina Capital mua lại các dự án bất động sản với tổng vốn ước tính lên tới 1 tỷ USD. Ngoài các dự án lớn, những dự án tiềm năng với quy mô nhỏ hơn cũng được săn tìm ráo riết. Mới đây, quỹ đầu tư Lemongrass Master Fund sau khi đầu tư 37 triệu USD vào Sơn Kim Land trong năm 2013, đã tuyên bố tiếp tục rót thêm 100 triệu USD.
Sau Hàn Quốc, người Nhật đang giữ vai trò số 2 trong lĩnh vực đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) vào Việt Nam. Trong lĩnh vực địa ốc, quốc gia này vẫn còn thua kém nhiều so với làn sóng Hallyu về quy mô đầu tư. Tính đến tháng 11/2016, Nhật Bản có 53 dự án với tổng số vốn đầu tư 1,91 tỷ USD (trên 4,5% tổng vốn FDI), thấp hơn của Hàn Quốc là 8,2 tỷ USD (16,1% tổng vốn FDI). Việc Công ty Chứng khoán Mirae Asset của Hàn Quốc hợp tác với AON BGN mua lại tòa nhà Keangnam Landmark 72 ở Hà Nội với giá 382 triệu USD là thương vụ đình đám gần đây nhất.
Hồi tháng 7/2016, tại Diễn đàn M&A Bất động sản, Giám đốc Điều hành cao cấp, phụ trách thị trường Việt Nam của Tập đoàn Recof, ông Masataka Sam Yoshida nhận định: “Khoảng 20 năm trước, nhà đầu tư Nhật không hề quan tâm đến lĩnh vực này”. Số liệu của tập đoàn này cho thấy, từ năm 2015 đến tháng 7/2016, Việt Nam đứng thứ hai về số thương vụ M&A từ Nhật trong số các nước ASEAN.
Hiện môi trường đầu tư vào lĩnh vực bất động sản tại Việt Nam tiếp tục được cải thiện mạnh mẽ. Do đó, thị trường Việt Nam đang đặc biệt hấp dẫn với các nhà đầu tư Nhật Bản. Mặt khác, Nhật Bản là chủ nợ lớn cung cấp các khoản vay ưu đãi ODA quan trọng cho Việt Nam. Các tập đoàn từ Nhật với lợi thế về vốn đã và đang nhảy vào lĩnh vực thâm dụng vốn lớn như bất động sản.
“Chi phí đi vay ở Nhật rất thấp, lãi suất âm và lợi nhuận bị thu hẹp tại Nhật đã khiến các nhà đầu tư chú ý đến bất động sản và mức lợi nhuận tốt tại thị trường Việt Nam so với Nhật”, Giám đốc bộ phận đầu tư thị trường vốn thuộc Cushman & Wakefield, ông Ben Gray đánh giá.
Dòng vốn rót từ nhà đầu tư Nhật Bản vào Việt Nam được dự báo có thể lên
tới 2 tỷ USD.
Thực tế cho thấy, người Nhật có lợi thế lớn khi đầu tư nhiều vào cơ sở hạ tầng của Việt Nam. Đáng chú ý là tuyến đường sắt đô thị Metro đang được xây dựng tại Tp.HCM. Vào tháng 5/2016, chính quyền Tp.HCM đã đề xuất với Chính phủ chỉ định Toshin, công ty sở hữu Takashimaya, đại diện cho liên danh gồm Toshin Development, Nikken Sekkei, JOIN và Osaka Chikagai làm nhà đầu tư thực hiện dự án khu trung tâm thương mại ngầm Bến Thành.
Tuy chưa có phê duyệt chính thức nhưng khả năng cao là Toshin được chọn bởi nhà đầu tư này cam kết hỗ trợ kêu gọi vốn ODA từ Chính phủ Nhật. Đây cũng là lý do khiến ông Ben Gray (Cushman & Wakefield) cho rằng, bất động sản gắn liền với đất và hạ tầng sẽ được chú ý hơn trong năm 2017.
Dù chậm chân hơn so với các nhà đầu tư Hàn Quốc nhưng trong tương lai, người Nhật sẽ rót nhiều vốn hơn vào thị trường Việt Nam. Cushman & Wakefield dự báo, con số này có thể lên khoảng 2 tỷ USD, gấp đôi tổng vốn đầu tư từ trước đến nay của quốc gia này.
Việc Chính phủ Việt Nam đang đẩy mạnh thoái vốn khỏi các công ty nhà nước đã mở ra nhiều cơ hội M&A cho doanh nghiệp Nhật Bản cũng như doanh nghiệp các nước khác. Không ít công ty trong số đó sở hữu quỹ đất có vị trí đắc địa. Nội dung quyết định mới đây của Thủ tướng Chính phủ nêu rõ, trong giai đoạn 2016 - 2020, khoảng 240 doanh nghiệp nhà nước sẽ được Chính phủ tiếp tục cổ phần hóa. Tuy nhiên, cơ hội sở hữu chi phối nằm ở 106 doanh nghiệp mà Nhà nước chỉ nắm giữ dưới 50% vốn điều lệ. Có thể kể đến một số doanh nghiệp như Tổng Công ty Công nghiệp Xi măng, Tổng Công ty Công nghiệp Tàu thủy, Tổng Công ty Giấy Việt Nam, Công ty Vàng bạc đá quý Sài Gòn (SJC)...
Do quỹ đất eo hẹp và thủ tục đầu tư bất động sản ở Việt Nam không đơn giản, cộng với xu hướng cổ phần hóa các doanh nghiệp nhà nước, M&A vẫn là con đường khả dĩ nhất. Thế nhưng, thực tế cho thấy, không phải dự án nào có mặt người Nhật cũng nắm chắc phần thắng. Một số dự án bất động sản có đồng chủ đầu tư là người Nhật vẫn chưa đạt chất lượng và tiến độ như kỳ vọng.
Theo chuyên gia của Cushman & Wakefield: “Tôi không nhận thấy sự khác nhau giữa các nhà đầu tư Nhật so với bất kỳ nhóm đầu tư nào khác. Một số dự án mà họ mua lại trên thị trường trước đây đã được gác sang một bên hoặc bán lại. Nhưng nói chung sự tinh tế của những nhà đầu tư này dẫn đến nhiều chiến thắng hơn là thất bại”.
