Loay hoay phát triển nhà cho thuê vì chính sách, thiếu vốn

Nhu cầu nhà cho thuê lớn

Tại dự án D15, D16 - Khu đô thị Đặng Xá (huyện Gia Lâm, TP. Hà Nội) có 2 tòa nhà cao 6 tầng, cung ứng gần 300 căn hộ. Dự án CT21 thuộc Khu đô thị Việt Hưng (quận Long Biên, TP. Hà Nội) cũng có trên 300 căn hộ. Kết quả khảo sát của phóng viên cho thấy, tính đến đầu tháng 8/2019, về cơ bản các căn hộ đã được lấp đầy, thời gian thuê chủ yếu từ 5-7 năm.

Theo thông tin từ một người thuê nhà tại tòa D15 - Khu đô thị Đặng Xá, bà đã thuê nhà được 5 năm tính đến tháng 7/2020, đủ điều kiện mua lại căn hộ. Khách thuê chia sẻ: "Ngày trước, tôi ở quận Đống Đa. Nhà tôi thuộc diện di dời để giải phóng mặt bằng, diện tích đất còn lại quá nhỏ nên phải nộp hồ sơ thuê nhà bên này". Bà cho biết thêm, gia đình bà phải đáp ứng nhiều điều kiện, đi lại hàng chục lần mới thuê được nhà.

Một khách thuê nhà khác cho biết, tại khu vực này, điều kiện cơ sở vật chất khá tốt, hạ tầng ổn định, đầy đủ điện nước. Nhiều hộ dân cho hay, khi thuê nhà, họ phải nộp cho đơn vị thuê khoảng 15 triệu đồng tiền "làm tin" thời gian đầu để tránh sửa chữa hoặc làm hư hỏng nhà. Các căn hộ được cho thuê với giá khoảng 30.000 đồng/m2/tháng. Các hộ sau 5 năm thuê sẽ được ưu tiên nộp tiền mua lại căn hộ đang thuê. Một phụ nữ đang thuê căn hộ tại tòa D15 thông tin: "Chúng tôi cũng đang hỏi bên cho thuê nhà về mức giá mua lại căn nhà nhưng chưa có thông tin cụ thể."

Hình ảnh tòa nhà cho thuê D15 tại Khu đô thị Ðặng Xá, huyện Gia Lâm, TP. Hà Nội.

Khảo sát thực tế của phóng viên cho thấy, một số hộ dân tại tòa CT21 - Khu đô thị Việt Hưng (Long Biên) sau hơn 7 năm sinh sống đã bắt đầu làm sổ đỏ. Công ty TNHH một thành viên Quản lý và Phát triển nhà Hà Nội là chủ đầu tư dự án. Được biết, đây là dự án đầu tiên tại TP. Hà Nội áp dụng hình thức thuê mua, phù hợp với điều kiện tài chính, hoàn cảnh của người thu nhập thấp. Khách hàng vừa được mua giá rẻ, vừa được chọn hình thức mua trả dần theo quy định (ít nhất là 5 năm). Số tiền mà người mua nhà phải trả lần đầu bằng 20% tổng giá trị căn hộ. Hồi tháng 4/2011, khu nhà gồm 300 căn hộ này được đưa vào hoạt động. Đại diện Ban quản trị tòa nhà thông tin, sau khi trả hết tiền, nhiều hộ dân đã rục rịch làm sổ đỏ.

Nên chọn thuê mua hay mua đứt?

Được xây dựng cách đây 5-7 năm, nhiều dự án căn hộ cho thuê đã hết hạn cho thuê và được mua đứt. Nhiều dự án nhà ở xã hội, nhà ở cho thuê mới lại rất kén khách do tiêu chuẩn thuê, thuê mua nhà quá cao. Chưa kể, doanh nghiệp cũng không mấy mặn mà với loại hình nhà ở này.

Anh N.V.Đ - chủ sở hữu một căn hộ dạng thuê mua tại dự án nhà ở xã hội tọa lạc trên địa bàn phường Yên Sở (quận Hoàng Mai, TP. Hà Nội) cho hay, hàng tháng anh phải trả hơn 2 triệu đồng tiền thuê căn hộ diện thuê mua diện tích 55m2. Tiền thuê nhà sẽ nộp thành 3 đợt với mỗi đợt vài chục triệu đồng. Anh Đ. chia sẻ: "Khi nhận nhà mình phải nộp số tiền trị giá bằng nửa căn hộ. Sau 5 năm mình sẽ nộp nốt số tiền còn lại để sở hữu nhà."

Theo một số người thuê nhà tại dự án này, điểm lợi của việc thuê mua căn hộ là không phải nộp hết tiền tại thời điểm nhận nhà. Tuy nhiên, giá căn hộ sẽ bị đội thêm khoảng gần trăm triệu đồng so với căn hộ gốc. Anh Đ. nói: "Nếu có đủ tiền mình sẽ mua luôn chứ không phải làm hợp đồng dạng thuê mua, vì như thế tổng số tiền phải trả cao, lại không làm được sổ đỏ trong thời gian này. Hơn nữa, việc chuyển nhượng, mua bán cũng rất khó."

Là giáo viên ở phường Xuân Đỉnh, chị Ngọc Thủy đang cân nhắc thuê căn hộ thuộc dự án nhà ở xã hội tại phường Đông Ngạc (quận Bắc Từ Liêm). Theo thông tin từ chủ đầu tư, chị sẽ được hưởng mức giá ưu đãi. Song, chị Thủy vẫn lo ngại rằng, liệu những ưu đãi này có thành hiện thực khi giá mua sau thời gian thuê khá cao. Chị Thúy bày tỏ: "Gia đình thực sự muốn thay đổi nhà ở, thuê nhà cấp 4 trong các khu dân cư rất xập xệ, mất an toàn. Nếu có điều kiện thuê nhà các dự án là tốt nhất vì hạ tầng đầy đủ."

Nên có chính sách hấp dẫn nhà đầu tư

Trên thực tế, nhu cầu đối với loại hình nhà ở cho thuê đang rất lớn, đặc biệt là tại các thành phố lớn, có tốc độ đô thị hóa cao, thu nhập của người làm trong doanh nghiệp, công chức, cán bộ còn thấp. Thế nhưng, chính sách phát triển quỹ nhà cho thuê còn nhiều hạn chế. Đại diện lãnh đạo Ban Bất động sản (Tổng Công ty Vigracera) cho hay, khoảng 1 thập kỷ trước, doanh nghiệp là đơn vị đầu tiên xây 2 tòa nhà cho thuê trong Khu đô thị Đặng Xá song lợi nhuận thu về quá thấp. "Giá cho thuê từ 1,5-2 triệu đồng/căn hộ không đủ chi phí lãi vay", vị này nói.

Ông Nguyễn Mạnh Hà, nguyên Cục trưởng Cục quản lý nhà và thị trường bất động sản thuộc Bộ Xây dựng cho biết, quỹ nhà cho thuê tại các nước phát triển được nhiều người quan tâm. Chẳng hạn, tại quốc đảo Singapore, lượng nhà cho thuê và do nhà nước đầu tư chiếm đến 80%. Tại Mỹ, tỷ lệ này cũng rất lớn. Nhu cầu đối với loại hình nhà ở này tại Việt Nam rất cao nhưng không phát triển được vì thiếu chính sách. Thế nên, Nhà nước cần có chính sách hấp dẫn các nhà đầu tư đổ tiền vào phân khúc nhà cho thuê.

Bàn về chính sách phát triển nhà cho thuê, theo KTS Đào Ngọc Nghiêm, nguyên Giám đốc Sở QH&KT TP. Hà Nội, từ rất lâu chính quyền TP đã đưa ra cơ chế khuyến khích xây dựng nhà ở xã hội, nhà cho thuê dành cho người thu nhập thấp. Tuy vậy, do khó thu hồi vốn nên doanh nghiệp không mặn mà. KTS Nghiêm cho biết: "Như trước đây nhà nước có gói 30 nghìn tỷ hỗ trợ thì doanh nghiệp có hứng thú, nhưng sau đó thì không có gói nào tương tự như thế nữa."