Gia đình tôi thuê một khu đất phục vụ cho việc kinh doanh dịch vụ nhưng không may xảy ra hỏa hoạn gây thiệt hại cho khách. Vậy xin hỏi luật sư, chủ đất hay người thuê phải chịu trách nhiệm đối với người thuê trọ? Ai sẽ phải chịu trách nhiệm nếu theo kết luận, khu nhà trọ không đảm bảo điều kiện về phòng cháy chữa cháy? 

Xin cảm ơn!

Trả lời:

Khoản 5, Điều 275 của Bộ Luật Dân sự năm 2015 có quy định, nghĩa vụ phát sinh từ căn cứ "gây thiệt hại do hành vi trái pháp luật".

Điều 584, Bộ Luật này quy định về căn cứ phát sinh trách nhiệm bồi thường thiệt hại như sau:

"1. Người nào có hành vi xâm phạm tính mạng, sức khoẻ, danh dự, nhân phẩm, uy tín, tài sản, quyền, lợi ích hợp pháp khác của người khác mà gây thiệt hại thì phải bồi thường, trừ trường hợp Bộ luật này, luật khác có liên quan quy định khác.

2. Người gây thiệt hại không phải chịu trách nhiệm bồi thường thiệt hại trong trường hợp thiệt hại phát sinh là do sự kiện bất khả kháng hoặc hoàn toàn do lỗi của bên bị thiệt hại, trừ trường hợp có thỏa thuận khác hoặc luật có quy định khác.

3. Trường hợp tài sản gây thiệt hại thì chủ sở hữu, người chiếm hữu tài sản phải chịu trách nhiệm bồi thường thiệt hại, trừ trường hợp thiệt hại phát sinh theo quy định tại khoản 2 Điều này".

Theo các quy định nêu trên, việc bồi thường thiệt hại sẽ thực hiện khi đủ 3 yếu tố sau: có thiệt hại xảy ra; hành vi gây thiệt hại là hành vi trái pháp luật; có mối quan hệ nhân quả giữa hành vi trái pháp luật và thiệt hại xảy ra (yếu tố lỗi không còn là yếu tố bắt buộc phải chứng minh như quy định trong Bộ Luật dân sự năm 2005).

Pháp luật hiện hành không quy định nhà ở cho thuê phải tuân thủ điều kiện về phòng cháy chữa cháy nếu công trình cao chưa đến 5 tầng, khối tích nhỏ hơn 5.000m3.

Cần phải tìm ra nguyên nhân xảy ra hỏa hoạn để xác định ai là người bồi thường, trên cơ sở xem xét hành vi của người gây thiệt hại có thỏa mãn 3 điều kiện nêu trên hay không. Người gây thiệt hại (do thắp hương, đun nấu, hệ thống điện bị cháy...) khiến cháy lan sang nhà khác thì họ phải bồi thường cho người bị thiệt hại.

Như vậy, người có đất cho thuê không có hành vi trái pháp luật, gây thiệt hại cho người khác nên không phải bồi thường thiệt hại. Trong khi đó, người thuê trọ và chủ nhà trọ sẽ phải bồi thường nếu có hành vi gây thiệt hại thỏa mãn điều kiện trên. Trường hợp họ cùng có lỗi thì sẽ phải liên đới bồi thường.

Pháp luật hiện hành không quy định nhà ở cho thuê phải tuân thủ điều kiện về phòng cháy chữa cháy nếu công trình cao chưa đến 5 tầng và có khối tích nhỏ hơn 5.000m3.

Nhà trọ cho thuê nói chung (cao 1 hoặc 2 tầng) thì không yêu cầu chủ đầu tư phải đáp ứng các điều kiện về phòng cháy chữa cháy khi cho thuê hoặc sử dụng.

Luật sư Vũ Tiến Vinh
(Giám đốc Công ty Luật Bảo An, Hà Nội)