Hiện tại, cả nước có trên 1.500 chung cư cũ xuống cấp cần sửa chữa, cải tạo hoặc xây mới. Tuy nhiên, vấn đề này đang bế tắc vì giữa chính quyền địa phương, chủ đầu tư và cư dân không đạt được sự đồng thuận. Tiến trình này bị chậm trễ một phần do việc chung cư sở hữu lâu dài.
Các chuyên gia cho hay, hiện chưa có đơn vị, cơ quan nào tính tới việc này bởi xây xây dựng chung cư thì cứ xây, ở cứ ở, bao giờ hết hạn... còn chưa biết.
Thực tế cho thấy, giá thành căn hộ chung cư sở hữu 50 năm rẻ hơn so với căn hộ sở hữu vĩnh viễn. Chẳng hạn, trên đường Phạm Hùng, một số dự án có thời hạn sở hữu 50 năm bán rất chậm dù giá chỉ 25 triệu đồng/m2, thiết kế đẹp, chất lượng đảm bảo. Cùng vị trí, những dự án gần đó có thời hạn sở hữu lâu dài được chào bán với giá từ 35-40 triệu đồng/m2.
 |
| Theo các chuyên gia, giá bán chung cư sở hữu có thời hạn sẽ rẻ hơn so với chung cư sở hữu lâu dài. (Ảnh minh họa) |
Tham gia một hội thảo tại TP.HCM trước đó, Giám đốc cấp cao của Công ty TNHH CBRE Việt Nam, bà Dương Thùy Dung cho thông tin, thời gian qua, nhiều sản phẩm nở rộ thay thế cho loại hình bất động sản sở hữu lâu dài. Tuy nhiên, sản phẩm sở hữu vĩnh viễn hoặc lâu dài vẫn được thị trường đón nhận nhiều nhất. Sức tiêu thụ trên thị trường của bất động sản sở hữu lâu dài vẫn rất cao xuất phát từ tâm lý mua nhà của người Việt.
Vài năm trước, Bộ Xây dựng đã đề xuất thời sở hữu chung cư từ 50-70 năm song người dân không ủng hộ. Bởi lẽ, khách mua căn hộ luôn muốn được sở hữu vĩnh viễn như nhà đất. Khi hết thời hạn sử dụng chung cư, người dân lo lắng sẽ mất trắng dù trước đó đã chi tiền tỷ mua nhà.
Theo nguyên Thứ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường, ông Đặng Hùng Võ, cơ quan soạn thảo Luật Nhà ở năm 2014 đã đề xuất sở hữu đất chung cư có thời hạn. Tuy nhiên, đề xuất này không được Quốc hội chấp thuận vì cho rằng, đất chung cư là vô thời hạn. Vậy nên, nói đất ở có thời hạn càng khó hơn.
Căn hộ chung cư sở hữu có thời hạn được ấn định là 50-70 năm chứ không phải là sử dụng lâu dài như các chung cư khác là điểm khác biệt lớn nhất trong giấy chứng nhận quyền sử dụng đất. Trong cùng khu vực, chung cư sở hữu có thời hạn thường thấp hơn chung cư sở hữu lâu dài về giá bán.
Giới chuyên gia cho rằng, nếu sở hữu có thời hạn thì giá bán chung cư vừa rẻ, vừa đơn giản hơn trong việc cải tạo, sửa chữa hoặc xây mới khi chung cư hết thời hạn.
Theo chuyên gia của CBRE Việt Nam, trên thế giới có cả trường hợp sở hữu chung cư có thời hạn và sở hữu lâu dài. Trong 220 quốc gia trên thế giới, có hơn 70 quốc gia quy định căn hộ để bán sở hữu có thời hạn và không có loại hình nào được sở hữu vĩnh viễn.
Ví dụ, căn hộ để bán tại Trung Quốc chỉ được sở hữu tối đa là 70 năm. Tại Philippines, căn hộ thuộc tất cả các dự án đều có thời hạn sở hữu 50 năm. Người dân Singapore được sở hữu căn hộ lâu dài hoặc 99 năm.
GS. Đặng Hùng Võ nhìn nhận, khi hết niên hạn sử dụng, việc xử lý chung cư vô cùng khó khăn. Do đó, việc sở hữu chung cư có thời hạn là cần thiết. Nếu chung cư có thời hạn thì việc cải tạo tòa nhà sẽ rất đơn giản bởi cư dân sẽ chuyển đi nơi khác khi hết hạn.
Chưa kể, giá bán chung cư có thời hạn cũng rẻ hơn bởi chủ dự án sẽ bán theo giá trị xây dựng. Hơn nữa, nếu sở hữu có thời hạn thì nhà chung cư sẽ đúng nghĩa là được xây để cho thuê. Người dân muốn sở hữu vĩnh viễn thì mua nhà đất.
Ông Võ cho biết thêm: "Tuy nhiên, khi thông qua Luật Nhà ở 2014, nhiều người phản đối quy định chung cư có thời hạn, nên vấn đề giải quyết như thế nào khi chung cư hết hạn sẽ rất nan giải".
