Nhà nước thất thoát lớn khi chuyển đổi dự án trên "đất vàng"

Trước đề xuất trên của Bộ Tài chính, Văn phòng Chính phủ đã truyền đạt ý kiến của Phó thủ tướng Vương Đình Huệ về việc quản lý, sử dụng đất và việc chuyển mục đích sử dụng đất của các doanh nghiệp cổ phần hóa.

Theo đó, Bộ Tài chính được giao chuyển danh sách các cơ sở nhà đất chuyển mục đích sử dụng đất cho Thanh tra Chính phủ phục vụ công tác thanh tra về việc quản lý đất đai.

Biến đất sản xuất kinh doanh thành cao ốc

Căn cứ vào báo cáo rà soát của Tổng cục Thuế tính từ ngày 1/7/2014 đến ngày 30/11/2016, 60 trường hợp doanh nghiệp nhà nước, doanh nghiệp nhà nước cổ phần được cho phép chuyển đổi mục đích sử dụng đất, Bộ Tài chính cho biết.

Đáng chú ý là, 60 trường hợp từ đất sản xuất kinh doanh đều chuyển đổi sang cao ốc, văn phòng, trung tâm thương mại và nhà ở, căn hộ cao cấp để bán, cho thuê.

Cụ thể, đất đề nghị chuyển mục đích sử dụng có diện tích 834.000m2, số tiền phải nộp cho ngân sách trên 5.360 tỷ đồng, khoảng 700 tỷ đồng trong đó vẫn chưa được nộp. Bên cạnh đó còn có một loạt dự án chưa có quyết định phê duyệt giá đất tính thu nghĩa vụ tài chính khi chuyển đổi mục đích sử dụng đất.

Theo số liệu thống kê của Bộ Tài chính, Tp.HCM có hơn 10 dự án. Chẳng hạn như, Công ty CP Công nghiệp cao su miền Nam tại 504 Nguyễn Tất Thành (phường 18, quận 4) chuyển đổi 4.785m2 đất sản xuất kinh doanh sang cao ốc thương mại dịch vụ và căn hộ.

Nội dung quyết định phê duyệt giá đất tính thu nghĩa vụ tài chính khi chuyển mục đích sử dụng đất nêu rõ, UBND Tp.HCM đồng ý giá đất của dự án này là 50,9 triệu đồng/m2, như vậy toàn bộ hơn 4.785m2 có giá trên 103 tỷ đồng.

Trong khi đó, dự án thương mại dịch vụ văn phòng và căn hộ tại 128 Hồng Hà (phường 9, Phú Nhuận) chuyển đổi 4.300m2 đất sản xuất kinh doanh sang thương mại dịch vụ và căn hộ có giá đất chỉ 28,4 triệu đồng/m2...

Dự án đáng chú ý nhất tại Hà Nội là việc chuyển đổi gần 15.500m2 đất tại 148 Giảng Võ của Công ty CP Trung tâm hội chợ triển lãm Việt Nam. Diện tích đề nghị chuyển đổi mục đích làm tổ hợp dịch vụ, thương mại, văn phòng và chung cư tại khu đất 60B Nguyễn Huy Tưởng (Thanh Xuân, diện tích 2.670m2) là 1.323m2.

Được biết, giá đất phê duyệt cho chuyển đổi sang làm tổ hợp dịch vụ, chung cư, văn phòng, thương mại là 35,3 triệu đồng/m2. Tính ra, chủ đầu tư phải nộp sau chuyển đổi mục đích sử dụng đất nói trên là hơn 46,7 tỷ đồng.

Giá phê duyệt thấp hơn giá thị trường

Giá đất giao dịch thực tế quanh khu vực 60B Nguyễn Huy Tưởng từ 90 - 100 triệu đồng/m2, mức giá này cao gấp 2-3 lần so với giá đất mà Hà Nội phê duyệt cho dự án này, theo ghi nhận của Tuổi Trẻ.

Tại số 60B Nguyễn Huy Tưởng, khu đất hiện đang thực hiện dự án tổ hợp chung cư, văn phòng, dịch vụ, thương mại có tên chung cư cao cấp PVV Tower. Công ty Cổ phần đầu tư xây dựng Vinaconex và Tổng công ty Dược Việt Nam là chủ đầu tư dự án này.

Thông tin trên website của Công ty CP đầu tư xây dựng Vinaconex cho biết, dự án nói trên có tổng vốn đầu tư là 370 tỷ đồng trên diện tích 2.670m2, tầng cao 25 tầng, tổng diện tích sàn xây dựng là 28.800m2. Trên thị trường, giá giao dịch hiện là 28 - 32 triệu đồng/m2, tùy từng vị trí căn hộ.

Thuộc danh sách đề nghị thanh tra, dự án tòa nhà chung cư kết hợp dịch vụ do Công ty TNHH đầu tư và quản lý Ion complex - Công ty FLC tại số 36 Phạm Hùng (Nam Từ Liêm, Hà Nội) đã hoàn thành và có người dân về ở kín. Diện tích khu đất này là 4.034m2, diện tích đất đề nghị chuyển đổi xây dựng chung cư là 1.897m2.

Tuy tọa lạc ở vị trí đắc địa ngay mặt tiền đường Phạm Hùng nhưng giá đất được phê duyệt tính thu nghĩa vụ tài chính khi chuyển đổi mục đích chỉ 39,6 triệu đồng/m2. Thế nhưng, qua tìm hiểu được biết, giá đất giao dịch ở khu vực này không dưới 100 triệu đồng/m2.

Mặt khác, trong báo cáo của Bộ Tài chính có nêu dự án chung cư cao tầng, nhà ở thấp tầng cũng đã hình thành tại số 53 Triều Khúc (Thanh Xuân, Hà Nội) được chuyển từ đất sản xuất của Công ty TNHH liên doanh ôtô Hòa Bình. Diện tích khu đất này là 44.024m2, diện tích chuyển đổi là 18.896m2 thực hiện dự án nhà ở thấp tầng, nhà ở cao tầng. Theo quyết định phê duyệt, giá đất tính thu nghĩa vụ tài chính cũng chỉ có giá hơn 20,7 triệu đồng/m2.

Toàn bộ các công trình nhà ở thấp tầng, cao tầng hiện đã xây dựng xong và đang trong quá trình hoàn thiện, dự kiến bàn giao nhà cho khách hàng trong năm 2017, theo ghi nhận của Tuổi trẻ. Hiện giá bán chung cư này vào khoảng 30-32 triệu đồng/m2. Trong khi đó, đất nền giao dịch trong khoảng giá 90-100 triệu đồng/m2.

Giá đất được tính theo ý kiến của doanh nghiệp

Kết quả rà soát ban đầu cho thấy tình trạng trên diễn ra ở 60 doanh nghiệp nhà nước, đặc biệt là các doanh nghiệp nhà nước được Nhà nước cho thuê đất tại những vị trí có giá trị thương mại ở trung tâm thành phố, Bộ Tài chính nhấn mạnh.

Trong khi đó, việc xác định giá trị doanh nghiệp lại không tính giá trị quyền sử dụng đất và không thực hiện đấu giá khi cổ phần hóa.

Mặt khác, những đơn vị thực hiện sắp xếp lại nhà đất được UBND tỉnh cho chuyển đổi mục đích để xây dựng văn phòng, trung tâm thương mại cho thuê và nhà ở để bán nhưng không đấu giá theo quy định.

Mặc dù việc xác định giá đất để thu tiền thuê đất, tiền sử dụng đất chủ yếu dựa vào kết quả của doanh nghiệp tư vấn nhưng chưa sát với giá thị trường và không đầy đủ.

Đồng thời, tại một số địa phương, việc xác định giá đất làm căn cứ thu tiền thuê đất, thu tiền sử dụng đất chưa thực hiện đầy đủ thủ tục, trình tự theo quy định.

Ngoài ra, UBND tỉnh, thành phố phê duyệt giá đất làm căn cứ thu tiền sử dụng đất nhưng chưa xin ý kiến thường trực HĐND tỉnh, thành phố và không báo cáo HĐND tỉnh, thành phố tại kỳ họp gần nhất.

Trước thực trạng đó, Bộ Tài chính kiến nghị Thủ tướng yêu cầu chủ tịch UBND các tỉnh, thành phố tạm thời đình chỉ thi công các dự án xây dựng nhà cao tầng đang triển khai thực hiện tại trung tâm thành phố lớn mà chưa thực hiện đúng thẩm quyền giao sử dụng đất không qua đấu giá, đồng thời phải tổng hợp báo cáo Thủ tướng.

Rà soát quá trình cổ phần hóa của Công ty TNHH MTV Trung tâm hội chợ triển lãm Việt Nam Mới đây, Văn phòng Chính phủ đã có văn bản thông báo kết luận của Thủ tướng Chính phủ về cuộc họp Thường trực Chính phủ về việc quy hoạch chi tiết xây dựng tại số 148 Giảng Võ, Hà Nội. Cụ thẻ, Bộ Văn hóa - Thể thao và Du lịch được Thủ tướng giao phối hợp, chủ trì với Bộ Kế hoạch - Đầu tư, Bộ Tài chính... rà soát quá trình cổ phần hóa của Công ty TNHH MTV Trung tâm hội chợ triển lãm Việt Nam, làm rõ quyền và trách nhiệm của cổ đông, tránh để thất thoát tài sản nhà nước.