Nhiều lỗ hổng, bất cập
Mới đây, trong báo cáo gửi Bộ Xây dựng, UBND TP. Hà Nội đã nêu một loạt những bất cập liên quan đến bán, cho thuê và cho thuê mua NƠXH trên địa bàn thành phố. Trong đó, UBND TP đã chỉ ra vấn đề khó khăn, bất cập nhất là vấn đề về quỹ đất. Cụ thể, quá trình phát triển nhà ở xã hội tại các ô đất thuộc quỹ 20% đất thuộc các dự án đầu tư xây dựng nhà ở thương mại trên địa bàn thành phố phát sinh nhiều vấn đề bất cập như quy định hiện hành chưa nêu rõ tỷ lệ phần trăm đất ở dành để phát triển NƠXH khi lập, thẩm duyệt quy hoạch phân khu, quy định chung... Điều này dẫn đến thiếu tính chủ động khi bố trí quỹ đất, đề xuất dự án xây dựng NƠXH đáp ứng kế hoạch đã đề ra.
 |
| Xuất hiện tình trạng mua đi bán lại nhà ở xã hội không đúng quy định. |
Bên cạnh đó, UBND TP. Hà Nội cho biết, việc triển khai xây dựng NƠXH tại quỹ đất 20% phụ thuộc vào công tác giải phóng mặt bằng, kinh phí đầu tư xây dựng hạ kỹ thuật của chủ đầu tư dự án nhà ở thương mại dẫn tới chậm tiến độ.
Cũng theo UBND TP. Hà Nội, một số dự án NƠXH đang rơi vào tình trạng "ế" hàng, không có người mua. Nguyên nhân là do các dự án nằm xa trung tâm, hạ tầng kết nối với trung tâm thành phố chưa thuận tiện và chưa có đủ hệ thống dịch vụ công cộng.
Trong khi đó, một số dự án NƠXH ở vị trí thuận tiện, có lợi thế thương mại nên xuất hiện tình trạng mua đi bán lại trái quy định.
UBND TP. Hà Nội chỉ ra rằng, việc xác định đối tượng được hưởng hỗ trợ NƠXH thông qua tiền lương, thực trạng nhà đất như hiện nay mà chưa kiểm soát thông qua tài sản của đối tượng nên khó xác định.
Cùng với đó, quá trình xác nhận các giấy tờ chứng minh đối tượng và điều kiện được hưởng hỗ trợ về NƠXH còn bất cập, đặc biệt là giấy xác nhận thực trạng nhà ở chính quyền cấp xã chỉ được xác nhận 1 lần và có giá trị sử dụng trong 2 năm (theo Thông tư số 20). Tuy nhiên, có những trường hợp xác nhận nhiều lần (đối tượng nộp hồ sơ ở nhiều dự án khác nhau) dẫn đến khó kiểm soát.
Việc xác định đối tượng được hưởng hỗ trợ NƠXH hiện nay đã có một số sự việc khiến dư luận bức xúc. Trong đó phải kể đến vụ việc 3 người nhà Phó TGĐ chủ đầu tư dự án NƠXH Rice City (KĐT Tây Nam Linh Đàm) được chấp thuận mua nhà tại dự án này. Những người thân của ông Lục Minh Hoàn - Phó TGĐ Công ty CP BIC Việt Nam (chủ đầu tư dự án) có tên trong danh sách các đối tượng được xét duyệt mua NƠXH đợt 2 tại dự án NƠXH Rice City gồm: bố đẻ, mẹ vợ và vợ ông Hoàn. Đặc biệt, ông Lục Minh Kim (bố đẻ bà Lục Thị Mai Trang - TGĐ và ông Lục Minh Hoàn - Phó TGĐ Công ty CP BIC Việt Nam) có hộ khẩu thường trú tại số 12S, BT2-X2, Bắc Linh Đàm, phường Hoàng Liệt, quận Hoàng Mai, TP. Hà Nội, là 1 trong 5 người đạt điểm số cao nhất (96-100 điểm).
Tuy nhiên, sau khi có sự vào cuộc của của Sở Xây dựng Hà Nội, chủ đầu tư lấy lý do người thân của mình không nộp tiền nên đã bị cắt hợp đồng và trả lại hồ sơ, vì thế không kịp photo hồ sơ của các đối tượng này để nộp cho Sở Xây dựng. Tình trạng mua đi bán lại NƠXH với giá chênh hàng trăm triệu đồng không còn là chuyện hiếm ở một số dự án. Thậm chí có những căn hộ được rao bán chênh tới 500 triệu đồng.
Kiến nghị một loạt ưu đãi
Trước tình trạng trên, UBND TP. Hà Nội kiến nghị Bộ Xây dựng báo cáo Thủ tướng quy định bổ sung trách nhiệm phát triển NƠXH đối với các dự án nhà ở thương mại đã được giao chủ đầu tư trước thời điểm Nghị định 100/2015 của Chính phủ có hiệu lực nhưng chậm triển khai.
Bên cạnh đó, chỉ đạo các bộ, cơ quan Trung ương trên địa bàn thành phố tiến hành rà soát quy hoạch, đẩy nhanh việc di dời các trụ sở cơ quan, bệnh viện, trường đại học, cao đẳng, trường nghề thuộc quản lý của nhà nước ra ngoài nội thành theo quy hoạch đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt.
TP. Hà Nội kiến nghị Bộ Xây dựng hướng dẫn, quy định bổ sung các nội dung chưa rõ: dành 20% diện tích NƠXH trong dự án để cho thuê. Trên thực tế, một số dự án có rất ít hoặc không có đối tượng thuê NƠXH khiến việc thu hồi vốn của chủ đầu tư gặp nhiều khó khăn. Việc dành 20% quỹ đất để xây dựng NƠXH với các dự án nhà ở thương mại chỉ có nhà ở thấp tầng ở khu vực đô thị, khu nghỉ dưỡng... vì không phù hợp với quy hoạch để xây dựng chung cư NƠXH...
TP kiến nghị Bộ Xây dựng báo cáo Thủ tướng nghiên cứu ban hành các chính sách ưu đãi hơn nhằm thu hút sự tham gia của các nhà đầu tư, từ đó giảm gánh nặng cho ngân sách nhằm đẩy mạnh phát triển NƠXH cho thuê, cho thuê mua, đặc biệt là nhà ở cho các đối tượng công nhân và sinh viên.
Bên cạnh đó, nghiên cứu các mô hình đầu tư bằng nguồn vốn ngoài ngân sách và ban hành các cơ chế chính sách ưu đãi đặc thù, chẳng hạn như phát triển mô hình liên kết đầu tư giữa các đối tượng thu nhập thấp và giữa doanh nghiệp. Cụ thể, doanh nghiệp bỏ vốn đầu tư ban đầu, hưởng lợi nhuận định mức, trong khi người dân ký hợp đồng với doanh nghiệp sẽ góp vốn và chỉ định chủ đầu tư.
Ngoài ra, cho phép TP chỉ định chủ đầu tư dự án đầu tư xây dựng NƠXH với các nhà đầu tư đã được lựa chọn lập quy hoạch xây dựng chi tiết tỷ lệ 1/500. Tiến hành nghiên cứu cắt giảm các thủ tục xây dựng các công trình thuộc dự án NƠXH.
